EDMUND

Wspomnienie 20 listopad.

Król, męczennik, IX w. Jako król Anglów miał być lubiany i ceniony dla swej mądrości i sprawiedliwości. Pojmany do niewoli przez najeźdźców duńskich nie chciał wyrzec się wiary i został ścięty.

Imię to jest poświadczone od XIV wieku. Obecnie jest spotykane dość często lecz popularność jego szybko maleje.

Wizerunek jego znajduje się na tryptyku z XVI w. w Zalasie (Kr), na tryptyku z 1512 roku w Chichach (ZG) oraz w Szczyrzycu (Ta). W XVII wieku był przedstawiany w teatrach jezuickich: w Chojnicach w dramacie na Boże Ciało; w Poznaniu w dialogu na Wielki Tydzień.

Od imienia Edmund wywodzi swoją nazwę 6 miejscowości.

EDMUND BOJANOWSKI

        Wspomnienie 7 sierpnia.

Polak, świecki, żył w XIX wieku [ur. 1814 w Grabonogu, par Strzelce Wielkie, zm. 1871 r. w Górce Duchowna (obie miejscowości w diec. poznańskiej)]. Pochodził z rodziny ziemiańskiej. Studiował literaturę, języki słowiańskie i filozofię we Wrocławiu i Berlinie. Był literatem. Przeciwstawiał się naciskom germanizacyjnym w Wielkopolsce. Sługa ubogich, szerzył na wsi oświatę. Założył zgromadzenie Sióstr Służebniczek Bogurodzicy Dziewicy Niepokalanie Poczętej (służebniczki), których zadaniem była opieka nad chorymi i dziećmi. Zmarł w Górce Duchownej. Prochy jego spoczywają w Żabikowie (Po). Beatyfikacja odbyła się 13.06.1999 r. w Warszawie, w czasie pielgrzymki do Polski papieża Jana Pawła II.

Błogosławiony Edmund otoczony jest czcią w założonym przez niego zgromadzeniu. Istnieją obecnie cztery odgałęzienia Zgromadzenia Sióstr Służebniczek Bogurodzicy Dziewicy Niepokalanie Poczętej:

-         Wielkopolskie (Luboń, Po),

-         Starowiejskie (Stara Wieś, Pr),

-         Śląskie (Wrocław),

-         Dębickie (Dębica, Ta).

Kościoły pod wezwaniem Błogosławionego znajdują się w miejscowościach: Rumia (Gd), Gostyń (Po), Warszawa Wolica (Wa). Kościół filialny w Luboniu Żabikowie (Po) pod wezwaniem śś. Barbary i Edmunda Bojanowskiego jest sanktuarium Błogosławionego.

EDWARD

Wspomnienie 18 marzec.

Król, męczennik, X wiek. Syn króla, na tron wstąpił w młodym wieku. Popierał instytucje kościelne i dobroczynne. Został zabity w wieku 16 lat przez zbirów nasłanych przez zazdrosną macochę. Kościół w Anglii uważał go za męczennika, który zginął z rąk pogan.

Imię Edward w dawnej Polsce nie było znane, pojawia się w XVII wieku. Dzisiaj jest spotykane dość często.

Jest przysłowie: „W Edwarda jesień twarda”. (Jego święto obchodzone było 13.X.)

Kościoły pod wezwaniem św. Edwarda znajdują się w Pruszkowie Tworkach (Wa), i w Gąsowach Rządowych (Ra). Widnieje na tryptyku z XVI w. w Łaziskach (Kt), rzeźba jego znajduje się w ołtarzu z XVIII w. w Łomnicy (Po). Poza tym wizerunki jego są w katedrze kieleckiej, rzeźba w głównym ołtarzu, i w kościele w Bobrowie (Op).

Od imienia Edward pochodzą nazwy 22 miejscowości.

EDYTA STEIN  patrz  TERESA BENEDYKTA OD KRZYŻA

Imię Edyta należy do grupy imion bardzo licznie występujących.

EFREM SYRYJCZYK

Wspomnienie 9 czerwiec.

Urodzony w Mezopotamii, IV wiek, diakon, poeta, doktor Kościoła. Nauczyciel, dyrygent chórów kościelnych. Autor wielu dzieł egzegetycznych, teologicznych, mów, hymnów śpiewanych i recytowanych.

Imię to jest bardzo rzadko spotykane.

Przedstawiony jest w kościele Świętej Trójcy w Tarnowie na obrazie z XX w.

EKSPEDYT

Wspomnienie 19 kwiecień.

Męczennik o bliżej nieznanym życiorysie.

Pomaga w ciężkich, trudnych i pilnych sprawach, pomaga w sprawach sądowych. Łagodzi spory i zwady rodzinne. Chroni w czasie burz, pożarów, powodzi. Patron studentów.

Imię rzadko spotykane. Używane jest u zakonników.

O kulcie jego świadczy też wydanie w 1920 r. broszury jemu poświęconej. W 1914 roku był pod jego wezwaniem jeden kościół. Występuje na kilkunastu wizerunkach. Rzeźba świętego znajduje się w ołtarzu głównym w Bogacicy (Op), w Odporyszowie (Ta) z XVIII wieku. Także z tego czasu są rzeźby w Cieplicach (Le) w Sobieszowie (Le). Obrazy znajdują się w Mirsku (Le) z XVIII w. w ołtarzu bocznym; w Płońsku (Pł) w ołtarzu bocznym z XIX w.; w Żegiestowie (Ta) w ołtarzu bocznym z XX w.

Kraków

Kościół reformatów. W kościele znajduje się posąg św. Ekspedyta. W czasie egzaminów na uczelniach krakowskich pali się przy nim wiele świec, składane są kwiaty. Zamawiane też są Msze św. wotywne.

EKSUPERIUSZ  patrz  MAURYCY

ELEONORA

Wspomnienie 19 grudzień.

Angielka, VI/VII w., mniszka, ksieni w Tadcaster. Była pierwszą zakonnicą z Northumbrii.

Imię to jest rzadko spotykane.

Obraz z XVIII wieku, przedstawiający św. Eleonorę pod krzyżem, znajduje się w kościele w Radzyminie (Wa). Przedstawiona jest na stallach z XVIII wieku w kościele bernardynek w Krakowie.

ELIASZ

Jeden z największych proroków Izraela, IX w. przed Chrystusem. Na Górze Karmel, na której zawsze czczono pogańskich bożków prorok Eliasz poprzez cud udowodnił prawdziwość i wielkość Boga Izraela i nicość bożków pogańskich (I Krl. 18, 19-40).

Góra Karmel była też siedzibą pustelników chrześcijańskich do czasu gdy w XIII wieku stali się ofiarami napaści muzułmanów. Zmusiło ich to migracji do Europy. Papież Innocenty IV w 1247 roku dla Zakonu Braci z Karmelu opublikował zmodyfikowaną regułę karmelitańską.

Imię Eliasz notowane jest w Polsce od XIII wieku, należy do imion występujących nielicznie, ale popularność jego nie maleje.

Prorok Eliasz stał się patronem wielu zakonów karmelitańskich w Polsce. Obecnie pod jego wezwaniem jest erem karmelitów bosych w Czernej (Kr), kościół rektoralny karmelitów trzewiczkowych w Lublinie. Jest także współpatronem z Matką Bożą Szkaplerzną pokarmelitańskiego kościoła w Głębowicach (Wr). W Poznaniu w kościele pw Bożego Ciała kaplica Matki Bożej Szkaplerznej jest przyozdobiona malowidłami, jest tam 8 przedstawień z życia proroka Eliasza.

ELIGIUSZ

Wspomnienie 1 grudzień.

Francuz, VI wiek, biskup. Rzemieślnik, złotnik, doradca króla, potem biskup Noyon Tournai. Dbał o rozszerzanie życia zakonnego.

Broni w epidemiach, pożarach, pomaga w leczeniu wrzodów, opiekuje się końmi. Patron tokarzy, kowali, ślusarzy, metalowców, zegarmistrzów, jubilerów, rytowników, złotników, koszykarzy, dawniej siodlarzy, pachciarzy, pachołków. Patron weterynarzy, woźniców, wieśniaków, handlarzy końmi.

Imię Eligiusz pojawia się w XVIII wieku, obecnie należy do grupy imion dość rzadko spotykanych.

Wyobrażano go w XV i XVI w. jako patrona złotników na pieczęciach cechowych. O jego popularności w średniowieczu świadczą też ówczesne pomniki literatury hagiograficznej i kaznodziejskiej.

Przedstawiony jest na retabulum z XVIII w., które znajdowało się w kościele pw św. Katarzyny
w Gdańsku. Barokowy posąg św. Eligiusza znajduje się w kościele w Warcie Bolesławickiej (Le). Na cokole jest napis: „patron od wszystkich chorób i dolegliwości”.

Kaplica pod wezwaniem św. Eligiusza była w kościele franciszkanów w Krakowie. Pruszcz pisze:

„Potem jest kaplica złotników, w której bywa raz do roku nabożeństwo z kazaniem, z wystawieniem Najświętszego Sakramentu, z odpustami na święto św. Eligiego, biskupa, patrona tego kunsztu. Co święto, co niedziela odprawuje się Msza św., którą w pierwszym porządku panowie złotnicy konserwują i za swoim kluczem dyspozycje mają”.

ELŻBIETA

Wspomnienie 5 listopad.

Pochodziła z rodu kapłańskiego. Matka św. Jana Chrzciciela. Maryja przebywała u niej przez trzy miesiące przed narodzeniem się św. Jana. Św. Elżbieta i jej małżonek św. Zachariasz (I w.) wg tradycji mieszkali w Ain Karen niedaleko Jerozolimy. Nie mieli potomstwa, ponieważ Elżbieta była bezpłodna. Pewnego dnia Zachariaszowi ukazał się anioł Gabriel, zwiastując mu narodzenie syna, Jana Chrzciciela, który przygotuje Naród Wybrany na przyjście Zbawiciela. Zachariasz jednak nie uwierzył w proroctwo i stracił mowę.

Patronka położnych. Patronka miasta Orneta (Wm).

Imię Elżbieta w źródłach poświadczone jest w XII wieku, należy do grupy imion najczęściej spotykanych. Było bardzo częste, spotykamy je w dynastii Piastów, zwłaszcza Śląskich i Wielkopolskich.

Kult św. Elżbiety szerzyły w średniowieczu zakony żebracze.

Najwcześniejsze kościoły pod jej wezwaniem erygowano w XIII w. Kościół pw śś. Jana Chrzciciela i Elżbiety jest w Giławach (Wm). Pod jej patronatem jest 16 kościołów i kaplic, obchodzony jest 1 odpust dodatkowy.

Przedstawiona jest na ok. 212 wizerunkach, najwcześniejsze pochodzą z XIV wieku. Wybrane miejscowości przedstawiono w rozdziale 3.

Od imienia Elżbieta nazwę przyjęło 35 miejscowości.

ELŻBIETA PORTUGALSKA

Wspomnienie 4 lipiec.

Hiszpanka, żona króla Portugalii, XIII wiek. Życie jej było pełne trosk i zmartwień - była świadkiem wieloletnich sporów między jej mężem i synem. Skutecznie doprowadziła do zakończenia tych i innych walk. Po śmierci męża wstąpiła do III Zakonu św. Franciszka i oddała się posługiwaniu chorym i opuszczonym.

W Polsce jest jeden kościół pod jej wezwaniem w miejscowości Pław (ZG). Jest to kościół z XIX w., postawiony na miejscu poprzedniego. Parafia erygowana w 1971 r.

ELŻBIETA WĘGIERSKA  (ELŻBIETA Z TURYNGII, ELŻBIETA WDOWA)

Wspomnienie 17 listopad.

Węgierka, XIII w., zapewne pierwsza tercjarka franciszkańska w Niemczech. Córka króla Węgier, żona syna Landgrafa Turyngii. Po śmierci męża prowadziła życie pełne umartwień w skrajnym wyrzeczeniu, służąc chorym i biednym. Zmarła nie dożywszy 30 lat. Kanonizowana w 1235 r.

Patronka dzieł miłosierdzia, bractw, zakonów. Patronka III Zakonu św. Franciszka.

Opiekunka wdów, ludzi niewinnie ściganych, żebraków, pomocna w działaniach społecznych, patronka piekarzy.

Do Polski kult św. Elżbiety przeniknął po jej kanonizacji (1235 r), szerzyły go szczególnie zakony żebracze. W XIII wieku wzniesiono kościół pod jej wezwaniem. W XV i XVI w. święto jej obchodzone było w większości diecezji. Kościoły pod jej wezwaniem powstały w średniowieczu we Wrocławiu, Kluczach (So), Strzelcach Opolskich, Sławniowicach (Op).

W XVII wieku powstał w Niemczech zakon elżbietanek, w XVIII w. we Wrocławiu. Działalność elżbietanek rozszerzyła się na cały Górny Śląsk. Wzorem swej patronki siostry poświęcają się służbie ubogim i cierpiącym. Dom formacyjny powstał w Cieszynie, stąd nazywane są elżbietankami cieszyńskimi, w odróżnieniu od elżbietanek, których zgromadzenie powstało w XIX wieku i jest wyrazem odrodzenia kultu św. Elżbiety zahamowanego przez reformację. Liczba elżbietanek jest wielokrotnie większa niż elżbietanek cieszyńskich.

Święta Elżbieta czczona jest szczególnie na Śląsku.

Pod wezwaniem św. Elżbiety z Turyngii jest 14 kościołów i jeden odpust dodatkowy. Przedstawiono ją na ok. 105 wizerunkach. Wybrane miejscowości z nią związane przedstawiono w rozdziale 3.

Trybsz (Kr)

Od wielu stuleci św. Elżbieta patronuje wsi Trybsz, położonej na Polskim Spiszu, nad prawym brzegiem Białki. Jest to jedyna parafia w archidiecezji krakowskiej obdarzona tym wezwaniem. Wieś ma starą metrykę od początku związaną z postacią świętej patronki. Już bowiem w 1439 roku dzisiejszy Trybsz wymieniany jest pod nazwą „Senterzsebet”, czyli Święta Elżbieta. Zachowany do dziś drewniany kościół z 1567 roku był przez dwa stulecia świątynią filialną parafii we Frydmanie. Samodzielną parafię w Trybszu erygowano dopiero w 1769 roku.

Gdy w początkach XX wieku przyrost ludności spowodował konieczność budowy nowej, murowanej świątyni, otrzymała ona również wezwanie św. Elżbiety Węgierskiej, która patronuje obu tym kościołom w Trybszu. Ze starego kościoła, z XVI wieku pochodzi obraz św. Elżbiety, będący fragmentem starego tryptyku. Obraz św. Elżbiety i dwa skrzydła z wizerunkami ewangelistów oraz Chrystusa Bolesnego i Matki Boskiej Bolesnej, mal. na desce, w. XVI. Na ścianach prezbiterium polichromia z 1647 r., między malowanymi kolumnami postać św. Elżbiety.

Obchodzony jest odpust w dniu liturgicznego wspomnienia św. Elżbiety. na uroczystą sumę i procesję przez wieś mieszkańcy przychodzą w góralskich strojach. Kultywuje się także pradawne obyczaje. W tym dniu patronki, noszące imię Elżbieta oraz wdowy, urządzają składkę i kupują kwiaty, które ustawiają na ołtarzu głównym w kościele parafialnym, przed obrazem św. Elżbiety. W Mszy św. uczestniczą też pielgrzymi z sąsiednich parafii w Łapszach, Kacwinie, Groniu, Gronkowie, Białce Tatrzańskiej, Jurgowie i Bukowinie, którzy przybywają do Trybsza ze swoimi duszpasterzami.

Nie tylko w dniu odpustu, ale i w ciągu roku trybszanie pamiętają o św. Elżbiecie. Popularyzacji jej kultu służy nowenna i okolicznościowe pieśni, śpiewane przez wiernych.

Miłosierdzie św. Elżbiety względem potrzebujących przypominają obrazy, przedstawiające królową rozdającą jałmużnę ubogim. Najlepszym dowodem rozumienia przez parafian charyzmatu św. Elżbiety jest właśnie ich nadzwyczajna ofiarność.

EMERYK

Wspomnienie 4 listopad.

Węgier, XI w., następca tronu. Syn św. Stefana króla Węgier. Zmarł bardzo młodo, w wieku 24 lat po wypadku na polowaniu. Ogłoszony świętym wraz ze swym ojcem. W 1083 r. zaaprobowano jego kult.

Patron młodzieży na Węgrzech.

Imię Emeryk w pierwszych wiekach chrześcijaństwa w Polsce było spotykane ale rzadko, poświadczone od XIV wieku. Imię to obecnie jest też bardzo rzadko spotykane.

Kult św. Emeryka, związany z kultem św. Stefana wcześnie rozprzestrzenił się w Polsce, podtrzymywany był przez benedyktynów. Według tradycji, św. Emeryk był w Polsce, i ofiarował klasztorowi na Górze Świętego Krzyża relikwie Drzewa Krzyża Świętego. Miał też jeździć po żonę Piastównę do Gniezna i Poznania.

Średniowieczna rzeźba św. Emeryka znajduje się przy drodze ze Słupi na górę Święty Krzyż. Według legendy, co rok zbliża się do klasztoru o ziarnko maku, gdy dojdzie, będzie koniec świata.

W kościele Mariackim w Krakowie ołtarz św. Józefa był uprzednio ołtarzem św. Emeryka. W kościele farnym w Poznaniu, na polichromii w emporach nawowych poświęconej Najświętszej Maryi Pannie, przedstawiona jest Madonna ze świętymi Kazimierzem i Emerykiem.

EMILIA DE VIALAR

Wspomnienie 24 sierpień.

Francuska, XIX w., założycielka Zgromadzenia św. Józefa od Zjawienia. Po smutnej pełnej udręk
i rozterek młodości, uzyskawszy samodzielność, założyła zgromadzenie oddane pracy pedagogicznej i szpitalnej. Zwalczywszy trudności, na które napotykała nawet ze strony czynników kościelnych, uzyskała aprobatę papieża dla swojej działalności. Beatyfikowana w 1939 r., kanonizowana w 1951 r.

Imię Emilia pojawia się w Polsce w XV w. Obecnie należy do imion dość rzadkich.

Istnieje jej wizerunek, obraz z XIX wieku, w ołtarzu bocznym z XX w. kościoła w Bielawach (Ło).

EMILIAN

Wspomnienie 18 lipiec.

Męczennik z czasów prześladowań Juliana Apostaty, IV w. Żołnierz stacjonujący na terenie obecnej Bułgarii. Został zapewne spalony na brzegu Dunaju za zburzenie ołtarza pogańskiego.

Imię Emilian pojawia się w XIX wieku. Obecnie w Polsce imię należy do rzadkich.

Przedstawiony jest we Fromborku na polichromii z XVIII w.

EMMERAM

Wspomnienie 22 września.

Francuz, VII w. W wieku 35 lat został biskupem rodzinnego miasta Poitiere, następnie ewangelizował Bawarię, tam zginął okrutnie zamordowany.

Imię Emmeram nie występuje obecnie w Polsce.

Kult jego dotarł z Czech, istniał w XI w., szerzyli go benedyktyni. Spotykany jest w kalendarzach krakowskich z XII - XVI w. Można sądzić, że od tego imienia pochodzi też nazwa miejscowości Imbramowice (Ki).

Przedstawiony jest w katedrze wrocławskiej na płycie nagrobnej z XV w.

ERAZM

Wspomnienie 2 czerwca.

Biskup, męczennik, III w. Przypuszczalnie pochodził z Antiochii. Był biskupem w Formi we Włoszech. Zapewne zamęczony w czasie prześladowań Dioklecjana.

Pomaga w chorobach wewnętrznych i schorzeniach podbrzusza. Opiekun bydła, chroni je przed epidemiami. Patron żeglarzy, marynarzy, rybaków, tokarzy i krawców. Należy do Czternastu Wspomożycieli.

Imię Erazm w pierwszych wiekach chrześcijaństwa w Polsce należało do imion rzadko spotykanych, poświadczone jest w źródłach historycznych od XIV wieku. Imię to dzisiaj także należy do grupy imion rzadko spotykanych.

Można sądzić, że kult św. Erazma istniał w XII w. Wybudowany został wówczas w Jędrzejowie (Ki) kościół pw świętego Erazma i św. Pankracego, fundatorem miał być Bolesław Krzywousty. Pod tymże wezwaniem król ten miał wybudować też kościół w Jeleniej Górze (Le).

Według Pruszcza relikwiarz św. Erazma był w kościele w Krakowie - Mogile, a jego ołtarz (wraz ze św. Janem) w kościele Mariackim.

Wizerunki jego powstawały w następnych wiekach, jest przedstawiony na 25 wizerunkach, w Gostyniu jest jego obraz z XIX wieku, w Warszawie w kościele św. Marcina była jego rzeźba z XV wieku.

Pod jego wezwaniem są kościoły w Barwałdzie Dolnym (Kr) i Sulmierzycach (Cz), a w Jeleniej Górze (Le) jest pod wspólnym wezwaniem śś. Erazma i Pankracego. W 1914 r. był patronem 4 kościołów. Wybrane miejscowości związane ze św. Erazmem przedstawiono w rozdziale 3.

Nazwa jednej miejscowości pochodzi od imienia Erazm.

ERHARD

Wspomnienie 8 styczeń.

Żył w VIII wieku. Biskup Ratyzbony (Reyensburga), towarzysz św. Otylii.

Pomocny we wszystkich potrzebach. Chroni bydło przed epidemiami. Patron szewców.

Imię Erhard należy do grupy imion rzadko spotykanych.

Był czczony w średniowieczu, imię jego notowały krakowskie kalendarze od XII do XVI w.

ERYK

Wspomnienie 18 maj.

Szwed, XII wiek, król Szwecji. Miał zapewne towarzyszyć św. Henrykowi w wyprawie do pogańskiej Finlandii, również niepewna jest informacja, że zbudował wiele kościołów. Wkrótce po śmierci otoczony został głęboką czcią.

Imię Eryk spotykane jest dość często.

Kult św. Eryka rozwijał się w Gdańsku. Mógł być szerzony z kultem św. Brygidy. Już w średniowieczu wyznaczono dzień liturgicznego wspomnienia Świętego.

EUFEMIA

Wspomnienie 16 września.

Męczennica skazana na śmierć w czasie prześladowań za panowania Dioklecjana, III w.

Imię Eufemia w Polsce jest dość rzadko spotykane.

Według Pruszcza relikwie jej znajdują się w kościele Bożego Ciała w Krakowie.

Odpust w jej uroczystość jest obchodzony w kościele pw. Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Trzemesznie (Gn).

Pokazana jest na relikwiarzach z XV w., znajdujących się w katedrach w Poznaniu i Gnieźnie. Widzimy ją na retabulum z XVII w., w kościele św. Mikołaja w Przyrowie (Cz) i w ołtarzu bocznym z XVIII w., w Mstowie (Cz). Wizerunki jej znajdują się też w krakowskich kościołach prezentek, franciszkanów. Obraz z XVIII wieku jest w Potoku Złotym (Cz). W Rytwianach (Wm) sklepienie nawy głównej w kościele z XVII wieku zdobią freski ze scenami z życia między innymi św. Eufemii

Z jej imieniem związane są nazwy dwóch miejscowości.

EUGENIUSZ DE MAZENOD

Wspomnienie 20 maj.

Biskup, założyciel Zgromadzenia Księży Oblatów Maryi Niepokalanej (oblatów), XIX w. (1782-1861). Karol Józef Eugeniusz de Mazenod był Francuzem, wychowywał się we Włoszech. Wkrótce po przyjęciu święceń kapłańskich założył zgromadzenie oblatów, mieli oni głosić na wsiach słowo Boże. Powołany na biskupa Marsylii, zbudował wiele kościołów, utworzył nowe parafie, kontynuował działalność kaznodziejską. Kanonizowany 3.12.1995 roku w Rzymie przez papieża Jana Pawła II.

Imię Eugeniusz pojawia się w XIX wieku, należy do grupy imion bardzo licznie występujących, ale popularność jego obecnie maleje.

Oblaci przybyli do Polski w 1920 roku, mają tu 20 parafii. W 1979 r. ukazał się życiorys św. Eugeniusza. Z osobą Świętego związane są placówki oblatów, m. in.: Kodeń (Si), Markowice (Gn), Św. Krzyż (Ki), Obra (Po).

Kościoły pod jego wezwaniem znajdują się w Kędzierzynie-Koźlu (Pogorzelec) (Op), Iławie (Eb), oraz
w Łębieńcu (Pe).

Nazwy trzech miejscowości związane są z imieniem Eugeniusz.

EUGENIUSZ III PAPIEŻ

Wspomnienie 8 lipiec.

Włoch, w. XII. Zetknąwszy się ze św. Bernardem wstąpił do opactwa w Clairvaux, spełniał tam niskie posługi. Organizował z poświęceniem ale bez powodzenia wyprawę krzyżową. Kult zaaprobowano w 1872 r.

Jego przedstawienie znajduje się na zaplecku stalli z XVIII wieku w Wieleniu Zaobrzańskim (Po).

EUSTACHY (EUSTACHIUSZ)

Wspomnienie 20 wrzesień.

Męczennik, informacje o nim mają charakter legendarny. Miał być generałem rzymskim o imieniu Placydes. Gdy polował na jelenie między rogami namierzanego jelenia ukazał mu się krzyż. Po tym zdarzeniu generał nawrócił się i przybrał imię Eustachy. Prześladowany później poniósł wraz z rodziną śmierć męczeńską

Pomaga w beznadziejnych sytuacjach, w smutnych losach rodzin, opiekun bezdomnych. Patron leśników, służby leśnej, myśliwych, dawniej patron pończoszników, handlarzy płótnem, kramarzy. Jeden z 14 Wspomożycieli.

Imię Eustachy jest poświadczone od XVI wieku, obecnie należy do grupy imion rzadkich, popularność jego maleje.

Żywot św. Eustachego pochodzi z 1529 r. W XVI w. Legenda o św. Eustachym stała się tematem powieści polskiej. Znalazła się ona później w repertuarze jezuickiego teatru szkolnego. Legenda ta znajduje się także w „Krótkim zbiorze duchowych zabaw” z 1711 r.

Według Pruszcza relikwie Świętego znajdują się w kościele Piotra i Pawła w Krakowie.

Kościół pw św. Eustachego był w XVI w. w Bażynach (Wm). W XVI w. w Wieliczce była jego altaria.

Przedstawiony jest na 13 wizerunkach. Obraz „Wizja św. Eustachego” z XVIII wieku jest w zwieńczeniu ołtarza bocznego w katedrze we Fromborku (Wm).

Od jego imienia pochodzą nazwy 2 miejscowości.

EUZEBIUSZ Z OSTRZYHOMIA

Wspomnienie 20 stycznia.

Kanonik w katedrze w Ostrzyhomiu (Węgry). w XIII w. następnie eremita, utworzył zakon, któremu patronuje pierwszy pustelnik Paweł z Teb. (Zakon Św. Pawła Pierwszego Pustelnika - paulinów). W roku 1216 wraz z kilkoma towarzyszami udał się na pustelnię. Na górze Pilis wybudował pustelnię i kościół Św. Krzyża gromadząc wokół siebie rozproszonych po lasach i grotach pustelników. Nawiązał kontakt z podobną grupą na górze Patacs, po połączeniu został przełożonym wszystkich zakonników. Zmarł w 1270 r. Zatwierdzenie reguły paulinów nastąpiło 40 lat po jego śmierci.

Relikwie jego znajdują się na Jasnej Górze.

W Krakowie, w kościele paulinów jest w ołtarzu bocznym z XVIII wieku rzeźba „Wizja bł. Euzebiusza z Ostrzyhomia”.

EUZEBIUSZ Z VERCELLI

Wspomnienie 2 sierpień.

Biskup, III wiek. Był pierwszym biskupem, który połączył życie kapłanów świeckich z życiem zakonnym. Był prekursorem zasad organizacji kanoników regularnych. Euzebiusz z wielkim zapałem głosił Ewangelię wśród pogańskiej ludności Vercelli. Założył tam także pierwszy klasztor w Europie, kształcący przyszłych duszpasterzy. Przez całe życie był energicznym obrońcą wiary przed arianizmem. Był biskupem w Vercelli, gdzie zmarł.

Imię Euzebiusz jest poświadczone od XIII wieku, obecnie należy do grupy imion dość rzadkich.

W katedrze Łomżyńskiej jest jego relikwiarz z XIX w., a w Nowym Korczynie (Ki), znajdują się jego relikwie.

EWANGELIŚCI

Kult ich omówiony jest przy osobach Mateusza, Marka, Łukasza i Jana Ewangelisty.

Wizerunki ich, przeważnie rzeźby, figurują najczęściej na ambonach, przedstawiani są razem lub indywidualnie.

Notujemy ok. 447 wizerunków Ewangelistów (oprócz tych gdzie wizerunek odnosi się tylko do jednego z nich).