RADZYM GAUDENTY  patrz  GAUDENTY

Obecnie w Polsce imię Radzym nosi parę osób.

RAFAŁ ARCHANIOŁ

Wspomnienie 29 wrzesień.

Imię Rafał oznacza „Bóg uzdrawia”. Jedem z trzech archaniołów wymienionych w Biblii. O aniele Rafale mówi Pismo Święte w Księdze Tobiasza. Towarzyszył on młodemu Tobiaszowi i pomógł odebrać należny jego ojcu dług, uleczył też ze ślepoty ojca Tobiasza.

Pomocny w chorobach oczu. Patron lekarzy, chirurgów, górników, podróżnych, pielgrzymów, pielgrzymek, wychodźców, żeglarzy.

Imię Rafał występuje od średniowiecza, od XII wieku, było wtedy dość częste. Obecnie należy do grupy imion bardzo częstych, popularność jego wzrasta.

Pod wezwaniem św. Rafała Archanioła jest kościół w Zelgniewie (Gn), współpatronuje z Arch. Michałem kościołowi w Aleksandrowie Łódzkim (Łd), a w Czeladzi (So) i Frydrychowicach (Kr) jest współpatronem z Archaniołami Michałem i Gabrielem. Odpust dodatkowy jest obchodzony w Łubnie (Pr).

Święty Rafał Archanioł jest przedstawiony na 49 wizerunkach. Wybrane miejscowości przedstawiono w rozdziale 3.

Od imienia Rafał pochodzą nazwy 10 miejscowości.

RAFAŁ JÓZEF KALINOWSKI

Wspomnienie 15 listopad.

Polak, karmelita bosy, (1835-1907). Ukończył studia inżynierskie, był wojskowym. Na wiadomość o wybuchu powstania podaje się w roku 1863 do dymisji. Jednocześnie przeżywa nawrócenie religijne. Działa w kierownictwie powstania na Litwie, za co zostaje zesłany na 10 lat na Sybir. Po powrocie z zesłania przez dwa lata jest wychowawcą młodego księcia Augusta Czartoryskiego (dzisiaj błogosławionego), po czym podejmuje decyzję o wstąpieniu do Zakonu Karmelitów Bosych. Pełnił w zakonie szereg odpowiedzialnych funkcji, między innymi przeora w Czernej i w Wadowicach.

Patron Sybiraków.

Przez całe kapłańskie życie o. Rafał Kalinowski zasłynął jako ceniony spowiednik i ojciec duchowy. Konfesjonał jego był świadkiem licznych nawróceń. Umarł w opinii świętości. Niedługo przed jego śmiercią na dworcu kolejowym w Krakowie ludzie klękali na jego widok i prosili o błogosławieństwo mówiąc „święty idzie”. Po śmierci licznie odwiedzali jego grób biorąc grudki ziemi jako relikwie. Po śmierci św. Rafała wiele osób w całej Polsce doznało licznych łask za jego przyczyną. Kult św. Rafała trwa, koncentruje się w Czernej i w kościołach karmelitańskich w Warszawie, Przemyślu i Wadowicach. Relikwie jego są niesione w czasie procesji z katedry wawelskiej na Skałkę. Beatyfikowany 22. 06. 1983, w Krakowie podczas pielgrzymki Ojca Świętego Jana Pawła II do Polski, kanonizawany 17.11.1991 roku w Rzymie.

Po kanonizacji w przemówieniu wygłoszonym do polskich pielgrzymów papież Jan Paweł II powiedział jakże znamienne słowa:

„Pod wieczór życia będą cię sądzić z miłości” - powiedział św. Jan od Krzyża. Gdy w cztery wieki od jego śmierci dostępuje chwały ołtarzy inny syn Karmelu, a nasz rodak, Rafał Kalinowski, niech te słowa staną się światłem naszej doczesnej egzystencji. Zbliża się ku swemu końcowi XX wiek, drugie milenium po Chrystusie. W tym okresie Kościół stara się w sposób szczególny odsłonić chrześcijańskie korzenie Europy. Święci świadczą najpełniej o tych korzeniach. Oni także mówią i napominają: nie pozwólcie się oderwać od tych korzeni, jeśli drzewo ma dalej rosnąć wedle miary odwiecznych przeznaczeń człowieka, które są w Bogu.”

Pod wezwaniem św. Rafała Kalinowskiego jest 28 kościołów i kaplic, obchodzone są 4 odpusty dodatkowe. Ilość wezwań w poszczególnych diecezjach podano w rozdziale 4.2.

Czerna (Kr)

Malownicza wieś letniskowa nad rzeką Krzeczówką, położona jest na północ od Krzeszowic, przy drodze lokalnej z Krzeszowic. Na zachodnim zalesionym stoku góry liczącej 430 m npm usytuowany jest zespół klasztorny karmelitów bosych z XVII wieku. U podnóża góry ciągnie się pełna uroku dolina Eliaszówki ze źródłem proroka Eliasza, zwanym „źródłem miłości”, ocembrowanym w kształcie serca.

KŁ pw św. Eliasza i klasztor karmelitów bosych, należą do parafii Zesłania Ducha Św. w Nowej Górze. Sanktuarium Matki Bożej Szkaplerznej oraz św. Rafała Kalinowskiego. Oprócz kościoła oraz klasztoru wybudowano 12 eremitaży, pomieszczeń w których przebywali zakonnicy pustelnicy. Były one pod wezwaniem św. Józefa, św. Teresy, św. Jana od Krzyża, św. Magdaleny, św. Piotra, św. Franciszka, św. Michała Archanioła, św. Łukasza, św. Jana Chrzciciela, św. Anny, Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny, i jedyna istniejąca - św. Agnieszki.

W kaplicy, nad nowym ołtarzem, współczesny obraz św. Rafała Kalinowskiego. W ołtarzu jest trumienka z relikwiami św. Rafała. Obraz przedstawia św. Rafała w momencie przekraczania granicy Europy i Azji w marszu na katorgę syberyjską.

Na placu przyklasztornym stoi statua przedstawiająca Świętego na tle Krzyża z prawą ręką przykutą kajdanami do Krzyża w której trzyma stułę - symbol władzy kapłańskiej.

Wierni modlą się przy relikwiach św. Rafała Kalinowskiego prosząc o wstawiennictwo u Pana Boga i uzyskują tutaj liczne łaski. Modlą się tutaj Sybiracy. Szczególnie liczny był udział wiernych w czasie i po kanonizacji św. Rafała.

Na zboczu Góry Czernieńskiej w przyklasztornym lesie wzniesiono monumentalną Drogę Krzyżową, poświęconą w 1990 r. W kościele znajduje się słynący łaskami obraz Matki Bożej Szkaplerznej. Czerna jest dużym ośrodkiem pątniczym od początku XIX w., przybywają tutaj liczni pielgrzymi, również ze Śląska. Odpusty gromadzą tysięczne rzesze wiernych.

RAFAŁ MELCHIOR CHYLIŃSKI

Wspomnienie 2 grudzień.

Polak, franciszkanin, żył w XVIII w. (1694-1741). Urodził się we wsi Wysoczka koło Buku w diecezji poznańskiej w rodzinie szlacheckiej. Wstąpił do franciszkanów konwentualnych, przyjął święcenia kapłańskie. Był spowiednikiem, kaznodzieją, opiekował się ubogimi, chorymi, szczególnie w czasie zarazy. Zasłynął życiem ascetycznym. Spoczywa w kościele franciszkanów w Łodzi Łagiewnikach. Beatyfikowany 9.06.1991 roku w Warszawie przez papieża Jana Pawła II, w czasie jego pielgrzymki do Polski.

Kult bł. Rafała Chylińskiego rozpoczął się zaraz po jego śmierci. Szerzył się w województwach łęczyckim, sieradzkim, kaliskim, poznańskim. Opinia o jego świętości i sława cudów spowodowały, że rozpoczęto starania o jego beatyfikację. W XVIII wieku pisano do Rzymu, że „sława jego życia szerzy się w naszym Królestwie wzdłuż i wszerz” oraz że On „od zejścia z tego świata jaśnieje cudami”. Rozbiory Polski przerwały proces beatyfikacyjny ale nadal nawiedzano grób Rafała Chylińskiego i modlono się przy nim.

Wydawano żywoty bł. Rafała. Grób Błogosławionego ściągał tłumy pielgrzymów, przede wszystkim z Łodzi. Łagiewniki pozostają miejscem kultu Błogosławionego. Znaczącym wydarzeniem w życiu religijnym Łodzi stała się piesza pielgrzymka do Łagiewnik oddalonych o kilkanaście kilometrów od katedry łódzkiej, gdzie jest obchodzony odpust dodatkowy w Jego święto.

Kaplica pod Jego wezwaniem jest w Budkach Piaseckich (Wa). W podziemiach kościoła w Łodzi Łagiewnikach jest grób Błogosławionego.

Obrazy bł. Rafała Chylińskiego są w klasztorach franciszkanów w Łagiewnikach (Łd) i w Krakowie: obraz z 1826 roku na postumencie pilastrów w nowej zakrystii. Jest też obraz z 1760 roku „Zjawienie się bł. Rafała Walentynowi Klichowskiemu, podkomorzemu sieradzkiemu uzdrowionemu w 1760 r.”

Łagiewniki (Łd)

Dawna wieś, jest obecnie dzielnicą Łodzi położoną w północnej części miasta. Pierwsze wzmianki pochodzą z XV wieku. Franciszkanie pracowali tutaj od 1676 do 1864 r. i po 1918 roku. Znajduje się tu ich zespół klasztorny z XVIII wieku.

Kościół franciszkanów w Łagiewnikach jest jednym z największych sanktuariów św. Antoniego. Pierwszy kościół był z XVII wieku, obecny pod wezwaniem św. Antoniego pochodzi z XVIII wieku. Znajduje się tu, w prawym ramieniu transeptu, grób, bł. Rafała Chylińskiego, miejsce jego kultu. W kościele jest obraz z początku XIX wieku „Błogosławiony Rafał rozdający jałmużnę”.

Bł. Rafał do klasztoru w Łagiewnikach przybył w 1728 roku. Tutaj wiele czasu i sił poświęcał ubogim i chorym. Dawał jałmużny nie szczędząc nawet własnego ubrania. Wszelkimi środkami zdobywał dla potrzebujących żywność, odzież i lekarstwa. Pierwszy jego pobyt trwał 8 lat, drugi raz przebywał od 1738 roku do śmierci.

Na cmentarzu, obok kościoła, znajduje się drewniana kapliczka zwana „Pustelnią bł. Rafała”. Jest to dawne mieszkanie Błogosławionego, w którym zakończył życie.

RAFAŁ Z PROSZOWIC

Wspomnienie 26 styczeń.

Polak, zwany błogosławionym, urodzony w Proszowicach w rodzinie robotniczej, jako Stanisław Budek, żył na przełomie XV i XVI wieku. W Akademii Krakowskiej został doktorem filozofii. Do zakonu bernardynów wstąpił w Krakowie na Stradomiu. W nowicjacie uczył go bł. Szymon z Lipnicy. Był znanym kaznodzieją. „W zakonie zaś tak był szanowany, że nie tylko czyniony był często przełożonym przednich klasztorów w Krakowie i w Wilnie, ale też po 3 razy urząd prowincjalski był na niego włożony acz się z niego pokornie wymawiał.” Zmarł w Warce 26. 01. 1534 roku.

Z tego roku (1534) pochodzi napisany ku jego czci hymn. Bezpośrednio po śmierci szerzył się kult ojca Rafała, a wierni modlący się o jego wstawiennictwo otrzymywali wiele łask. Świadczą o tym liczne wota dziękczynne składane nie tylko przez poszczególne osoby ale i przez całe miasta. Z wdzięczności też ufundowano w 1640 roku w Warce ołtarz ku jego czci. W 1631 roku sporządzono urzędową dokumentację 72 łask. podjęto przygotowania do procesu informacyjnego, dokonano uroczystego podniesienia relikwii Błogosławionego. Przeniesienie ich do nowego kościoła klasztornego wzmogło ruch pielgrzymkowy ludzi różnych stanów; przybywały zbiorowe kompanie z Koźmina, Chocza, Piotrkowa Trybunalskiego, Wieruszowa, Kalisza, Łęczycy, Parzęczewa i Proszowic.

Obrazy jego znajdują się w ołtarzach bocznych w Łęczycy (Ło) z XVIII wieku, Łodzi Łagiewnikach z XIX wieku. Obraz bł. o. Rafała z XVIII wieku przedstawiający go klęczącego pod Krzyżem jest w Żębocinie (Ki), a barokowy feretron z XVIII wieku w Gielniowie (Ra).

Warta (Wł)

Miasto jest położone na północ od Sieradza. Była to osada u przeprawy przez Wartę, w miejscu krzyżowania się głównych szlaków handlowych. Prawa miejskie uzyskała w XIII wieku. Niszczona była wojnami, epidemiami i pożarami w XVII i XVIII w. Są tutaj zespoły klasztorne bernardynów z XV, XVII i XVIII w. oraz bernardynek z XVIII i XIX w.

Parafia była erygowana przed XIII wiekiem. Kościół bernardynów pod wezwaniem Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny pochodzi z XV wieku, został przebudowany w XVII i XVIII w. W ołtarzu bocznym z pierwszej ćwierci XVIII wieku umieszczony jest obraz bł. Rafała polecającego klasztor opiece Chrystusa i Matki Bożej. W innym, takim samym ołtarzu bocznym jest płaskorzeźba o. Rafała i obraz Matki Bożej z Dzieciątkiem, ukazującej się zakonnikowi. W ołtarzu bocznym z połowy XVIII wieku jest obraz „Apoteoza sł. B Rafała”. Marmurowy nagrobek sługi Bożego o. Rafała z Proszowic pochodzi z 1640 roku, ma on formę sarkofagu z leżącą, rzeźbioną postacią zmarłego. Jest też płyta z piaskowca z XVII wieku z napisem ku czci o. Rafała, pierwotnie znajdowała się w posadzce kościoła.

W 1775 roku w ogrodzie klasztoru wybudowano kaplicę dla uczczenia miejsca, gdzie sł. Boży o. Rafał miał urządzić sobie modlitewne ustronie. Był on wielkim czcicielem Maryi. Ciężko chory kazał wieźć się do Warty bo „to miejsce poświęcone czci Matki Bożej Wniebowziętej tylko dwie mile dzieli od nieba”.

Kult bł. Rafała trwa do czasów dzisiejszych ale sprawa nie została kanonicznie przeprowadzona.

Proszowice (Ki)

Miasto jest położone nad dopływem Wisły, Szreniawką, na północny wschód od Krakowa. Stara osada przy grodzie książęcym leżąca wśród żyznych okolic, przy szlaku handlowym z Krakowa na Ruś.

Kościół był wzmiankowany w XIV wieku, obecny kościół pod wezwaniem Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny jest z XV wieku, został przebudowany w wieku XIX. Przed przebudową w kościele była kaplica sł. B o. Rafała. Obecnie jest obraz bł. Rafała z Proszowic, odnaleziony w XX w.

W kościółku Świętej Trójcy jego obraz wisi na ścianie Trwają tu modlitwy o beatyfikację sł. B
o. Rafała.

RAJMUND NONNATUS

Wspomnienie 31 sierpień.

Hiszpan, żył w XIII wieku. Prawdopodobnie był wraz ze św. Piotrem Nolasco założycielem zakonu Najświętszej Maryi Panny Od Wykupu Niewolników. Był kardynałem i pierwszym świętym, który przyszedł na świat poprzez cesarskie cięcie. Jest patronem ściganych i nienarodzonych również patronem położnych.

Imię Rajmund, poświadczone w XIV wieku, obecnie w Polsce należy do dość częstych ale popularność jego maleje.

O jego kulcie w osiemnastowiecznej Polsce może świadczyć zamieszczenie w ówczesnym kalendarzu czterowiersza:

31 sierpnia - św. Rajmunda Nonnata wyznawcy

Rajmund nie urodził się trybem naturalnym,
Wyrznięty z matki zmarłej kunsztem specyjalnym.
Żył też jako umarły, nie znający świata,
Na uwolnienie więźniów poświęcił swa lata.

Kościoły pod wezwaniem Świętego są w Hańsku (Si), i Sulowie (Lb), gdzie wzniesiono go w 1983 r., wybierając to wezwanie w związku z prowadzoną wówczas walką o życie nienarodzonych.

RAJMUND Z PENYAFORT

Wspomnienie 7 styczeń.

Hiszpan, żył w XIII wieku, dominikanin. Po ukończeniu prawa i uzyskaniu doktoratu wstąpił do dominikanów. Trudnił się pracą pisarską, jest autorem praktycznego podręcznika teologii moralnej cieszącego się wielką popularnością. Na polecenie papieża Grzegorza IX opracował zbiór praw kanonicznych oraz konstytucje zakonne obowiązujące jeszcze na początku XX wieku. Ostatnie lata swojego życia poświęcił nawracaniu heretyków apostołując również wśród Maurów i Żydów. Kanonizowany w 1601 r.

Patron kanonistów.

Pod wezwaniem Świętego jest kościół w Hańsku (Si). W XVIII wieku relikwie św. Rajmunda z Penyafort posiadał kościół w Szreńsku (Pł). W kościele dominikanów w Krakowie jest obraz Świętego z początku XVIII wieku przedstawiający Go jak na płaszczu płynie z Palmy na Majorce do Barcelony. Obraz w Gierczycach (Sa) pochodzi też z XVIII wieku.

RAJNOLD (RAJNHOLD)

Wspomnienie 7 styczeń.

Był przypuszczalnie mnichem u św. Pantaleona, (VI w.?). Został zamęczony w Kolonii, już w X wieku zanotowano przeniesienie jego relikwii do Dortmundu.

W XIV wieku w Gdańsku, w dworze Artusa było bractwo św. Rajnolda.

Obecnie w Polsce imię należy do rzadkich.

W kościele św. Marka w Krakowie jest obraz z XVIII wieku przedstawiający św. Rajnolda leżącego w trumnie.

REGINA

Wspomnienie 7 wrzesień.

Męczennica, żyła w III wieku. Urodzona we Francji, tam poniosła męczeńską śmierć. Wzgardziła propozycją małżeństwa z prefektem Galii i odmówiła zaparcia się wiary.

Imię Regina, poświadczone w XIV wieku, obecnie należy do imion częstych, lecz popularność jego maleje.

W katedrze na Wawelu znajduje się ornat z XVII wieku z wyobrażeniem Świętej. Obraz jej z XVIII wieku znajduje się w Bliznem (Pr) oraz w Krakowie w kościele św. Tomasza.

Od imienia Regina pochodzą nazwy 7 miejscowości.

REGINA PROTMAN

Wspomnienie 18 styczeń.

Niemka z Prus Książęcych, żyła na przełomie XVI i XVII w. Założyła Zgromadzenie Sióstr św. Katarzyny Dziewicy i Męczennicy, znane jako siostry katarzynki. Błogosławiona urodziła się w Braniewie (Wm) w 1552 roku. W okresie zarazy opuściła dom rodzinny by poświęcić się cierpiącym i umierającym. Styl życia zakonnego bez ścisłej reguły był dotąd nieznany. Zgromadzenie po rozkwicie w XIX wieku przeżywało trudności w okresie „kulturkampfu”. Obecnie siostry katarzynki pracują w Niemczech, Włoszech a również od 1994 roku w Rosji, a od 1996 na Białorusi.

Bł. Regina Protman zmarła w opinii świętości w 1613 roku. Jej baytyfikacja odbyła się w Warszawie 13.06.1998, w czasie pielgrzymki do Polski papieża Jana Pawła II. Modlitwy o jej kanonizację trwają wśród katarzynek.

Kościół parafialny pod jej wezwaniem jest w Gronowie (Wm) a filialny w Rydzówce (Eb). Obraz Jej z XVII wieku jest w Ornecie (Wm).

REMIGIUSZ (REMIGIAN)

Wspomnienie 13 stycznia.

Urodzony na terenie Francji w Laon, w V wieku, biskup. Wcześnie został powołany na biskupstwo w Reims. Chrystianizował Franków, ochrzcił króla Chlodwiga I.

Pomaga w uzyskaniu łaski modlitwy, chroni przed pokusami i siłami diabelskimi, zwalcza bojaźliwość i obojętność. Pomaga w bólach gardła, broni przed wężami.

Imię Remigiusz jest poświadczone w XV wieku, większą popularność zyskuje w XVII wieku. Należy obecnie do imion dość częstych, popularność jego rośnie.

Świętego Remigiusza czczono w średniowiecznej Polsce, w XIV wieku. Pruszcz podaje, że relikwie Świętego znajdowały się w katedrze na Wawelu i w krakowskim kościele św. Floriana.

Obrazy św. Remigiusza z XVIII wieku znajdują się w Michałowie (Wr) oraz w Jedliczach (Pr) w zwieńczeniu barokowego ołtarza.

RESTYTUT

Wspomnienie 25 maja.

Święty, męczennik, III wiek. Męczennik rzymski zamęczony w czasie prześladowań Dioklecjana.

Imię Restytut należy obecnie do imion rzadkich, nosi je parę osób.

Relikwie Świętego, przywiezione z Rzymu w 1684 roku, były w Radomiu w kościele św. Katarzyny. Relikwiarz Świętego w kształcie trumienki jest w Strzelnie (Gn).

Kościół pod wezwaniem Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny i św. Restytuta jest w Rzeczniowie (Ra). Kaplica św. Restytuta jest w kościele Świętej Trójcy w Strzelnie.

Rzeczniów (Ra)

Wieś jest położona na wschód od Iłży, przy szosie Iłża - Lipsko.

Parafia została erygowana w 1583 roku. Pierwotny kościół był w XVI wieku, obecny pod wezwaniem Matki Bożej Niepokalanego Poczęcia i św. Restytuta pochodzi z XVII wieku, restaurowano go w XVIII i XIX w. W ołtarzu bocznym, późnobarokowym znajduje się obraz św. Restytuta z XVIII wieku z postaciami fundatorów. Przy obrazie są wota z XVII i XVIII w. Jest tu także relikwiarz św. Restytuta z relikwiami sprowadzonymi z Rzymu w 1685 roku. Obchodzony jest odpust św. Restytuta.

ROBERT BELLARMIN

Wspomnienie 17 wrzesień.

Włoch, żył w XVI wieku, jezuita, doktor Kościoła. Po ukończeniu studiów wstąpił do zakonu, został wyświęcony na kapłana. Pracował naukowo, skupił się na polemice z protestantami, wielkie znacznie miały tu jego dzieła teologiczne. Jest autorem „Małego Katechizmu”, który przez wieki cieszył się dużym powodzeniem. Pełnił wiele funkcji w Rzymie: był rektorem Kolegium Rzymskiego, konsultorem kongregacji. Miał duży udział w toczących się w tym czasie dyskusjach, również w sporze o system kopernikański. Pod koniec życia twórczość jego miała głównie charakter ascetyczny. Beatyfikowany w 1923, kanonizowany w 1930 roku.

Imię Robert znane jest od wczesnego średniowiecza, poświadczone w XII wieku, obecnie należy do imion bardzo częstych a popularność jego wzrasta.

W Bytomiu, w Domu Opieki jest kaplica pod wezwaniem św. Roberta.  Barokowy posąg z pierwszej połowy XVIII wieku znajduje się w Długołęce (Wr) w ołtarzu bocznym.

4 miejscowości wywodzi swoją nazwę od imienia Robert.

ROCH

Wspomnienie 16 sierpień.

Francuż, żył w XIV wieku. Przypuszczalnie pochodził z Montpelier, opiekun chorych. Jeden z Czternastu Wspomożycieli. Prawdopodobnie przybył do Rzymu i tu pielęgnował chorych dotkniętych epidemią dżumy i uzdrawiał ich znakiem krzyża. Posądzony o szpiegostwo, po torturach zmarł w więzieniu. Kult zatwierdzony w 1689 roku.

Wspiera w nieszczęściach. Opiekun chorych, szczególnie w chorobach zakaźnych i epidemiach. Również w epidemiach bydła. Chroni przed wścieklizną, opiekun zwierząt domowych. Opiekun grobów. Patron domów opieki, lekarzy, chirurgów, aptekarzy. Patron stolarzy, brukarzy, wieśniaków, ogrodników, dawniej patron szczotkarzy. Opiekun więźniów. Pomaga handlarzom sztuką.

Imię Roch, poświadczone w XV wieku, w dawnej Polsce (w XVI wieku) było dobrze znane, częstsze stało się w XVII wieku. Obecnie należy do grupy imion dość częstych, popularność jego maleje.

Kult św. Rocha zastąpił kult św. Łazarza. Najstarsza kaplica pod wezwaniem św. Rocha powstała w Oławie (Wr) w 1385 roku. W mszałach piętnastowiecznych mnożą się wotywy o św. Rochu. W średniowieczu był zakon św. Rocha, rochitów. W XVII wieku Teatry jezuickie wystawiały dramaty o św. Rochu. W XVIII wieku działały liczne bractwa św. Rocha. Pruszcz opisuje kościół i szpital św. Rocha w Krakowie (obecnie nieistniejące).

Od dawna w dzień św. Rocha i w dniu następnym rozniecano nowy ogień i to starym sposobem przez tarcie dwóch kawałków drewna. Potem palono zioła poświęcone poprzedniego roku na uroczystość Matki Bożej Zielnej, palmy wielkanocne. Kapłan według starej łacińskiej formuły „egzorcyzmował od zarazy powietrza i mizernego żywota”. Bydło przeganiano przez dym idący z ogniska, by ogień święty z poświęconych ziół chronił je od chorób.

Z dniem św. Rocha związane są przysłowia:

Na św. Roch w stodole groch.

Od św. Rocha w polu socha.

Pod wezwaniem św. Rocha jest 96 kościołów i kaplic. Zwraca uwagę fakt, że obchodzonych jest 48 dodatkowych odpustów, w większości tych miejsc w odpustach uczestniczą tysięczne rzesze wiernych. Krąży legenda, że św. Roch był też w Polsce i jego kościoły mają znaczyć szlaki którymi wędrował.

Św. Roch przestawiony jest na ok. 540 wizerunkach. Wybrane miejscowości szczególnie wyróżniające się kultem św. Rocha przedstawiono w rozdziale 3.

Typografia zna 16 miejscowości o nazwach pochodzących od imienia Roch.

Białystok

Miasto leży nad dopływem Supraśli rzeką Białą. Wieś znana była w XIV wieku. W 1661roku była nadana Stefanowi Czarnieckiemu za zwycięstwo nad Szwedami. Znajduje się tu zespół pałacowy dawnej rezydencji Branickich z przełomu wieków XVII i XVIII.

Parafia Chrystusa Króla i św. Rocha została erygowana w 1925roku. Była tu drewniana kaplica wystawiona w 1741 roku przez Jana Jerzego Branickiego ku czci św. Rocha. W roku 1926 kaplicę rozebrano, a na jej miejsce wystawiono w latach 1927-1950 żelbetonowy monumentalny kościół pod wezwaniem Chrystusa Króla i św. Rocha. Motywem architektonicznym kościoła jest „Gwiazda zaranna”, jest on nowoczesny z wysoką wieżą, usytuowany na wzniesieniu, zatem widoczny z dala. Jest chyba najpiękniejszą świątynią jaka została wystawiona ku czci św. Rocha. W kaplicy jemu poświęconej znajduje się obraz św. Rocha, w którym doznaje on szczególnej czci.

Kult św. Rocha skupia się przy kościele oraz na cmentarzu, gdzie również była drewniana kaplica pod wezwaniem św. Rocha z 1946 roku. W roku 1959 kościółek ten został powiększony. Kiedyś na doroczny odpust św. Rocha (16 sierpnia) ściągało z miasta i okolicy do 20 tysięcy wiernych. Dzisiaj odpust gromadzi nadal kilkunastotysięczne rzesze wiernych, ale też parafia liczy 42 tysiące wiernych. Po wojnie (od 1945 roku) daje się zauważyć zmniejszenie kultu Patrona od epidemii, a także jak to przedstawia obraz w jego kaplicy, patrona od pożarów. W jego święto nadal ściągają tutaj pielgrzymi z całej Białostocczyzny.

W Białymstoku był szpital św. Rocha.

Miłkowice Maćki (Dr)

Wieś jest położona na północ od Drohiczyna, przy drodze lokalnej z Drohiczyna.

Parafia została erygowana w 1822r. Kościół drewniany pod wezwaniem św. Rocha wystawiono w 1811 roku, remontowono go gruntownie w latach 1936-1937. W ołtarzu głównym z ok. poł. XVIII wieku z kolumnami, rzeźbami, jest obraz św. Rocha z tegoż czasu. Obraz przemalowany w 1899, odnowiono go w 1949 i konserwowano w roku 1979. W barokowym feretronie znajduje się obraz Świętego, sygn. 1851. Kościół jest sanktuarium diecezjalnym św. Rocha.

Podanie głosi, że w miejscu obecnego ołtarza głównego, w XVII wieku, miał się pojawić św. Roch. Odtąd datuje się Jego kult, który gromadził w czasie odpustu do 15 tysięcy wiernych. Po wojnie przychodziło do 8 tysięcy wiernych, obecnie w odpuście nadal uczestniczy jeszcze wiele tysięcy ludzi.

Przy kościele jest kapliczka, w niej studzienka z wodą, której ludność okoliczna przypisuje własności lecznicze.

Gorzyce (Gn)

Wieś jest położona na północny - zachód od Żnina, przy drodze lokalnej z Podobowic leżących przy szosie Żnin - Wągrowiec.

Parafia erygowana została zapewne w XII w. Obecny murowany kościół, pod wezwaniem Wszystkich Świętych i św. Rocha, pochodzi z 1835 roku. W zwieńczeniu ołtarza bocznego, zestawionego z różnych fragmentów z XVIII wieku, znajduje się obraz św. Rocha z około połowy XIX wieku w sukience z 1927 roku.

Pierwotny kościół drewniany został tu wystawiony na przełomie XII i XIII wieku, następny w 1561 roku. Wizytacja z 1712 roku wspomina, że w bocznym ołtarzu znajdował się obraz św. Rocha a nad nim obraz św. Rozalii, wizytacja z 1746 roku podaje, że na obrazie św. Rocha jest srebrna sukienka (nową ofiarowano w 1927 roku).

Ze sprawozdania wizytacji z roku 1781 wynika, że był drugi obraz św. Rocha stanowiący zasłonę pierwszego. Od 1851 roku istniało tu bractwo św. Rocha, zachowały się jego księgi z wpisami do 1927 roku. Kronika parafialna jest prowadzona od 1843 roku. Do czasów obecnych odpusty są licznie nawiedzane przez wiernych.

Siedlemin (Kl)

Wieś jest położona na południe od Jarocina, przy szosie Jarocin - Krotoszyn.

Parafia była wzmiankowana w XIII w. Po kościele z XVII w., obecny pod wezwaniem św. Mikołaja pochodzi z połowy XIX wieku, został rozbudowany w 1928 roku. Ołtarz św. Rocha jest w prawym ramieniu kościoła. Bardzo skromny, ale ma dużo wotów: 35 z XVIII w. i XIX w., kilka nowszych. Obraz przedstawia św. Rocha w postaci klęczącej na obłokach tuż przy ziemi. Ma srebrną szatę, laskę i promienie wokół głowy (blacha). Przy nim, naprzeciw, pies w niego patrzący.

Pierwsza wzmianka o kościele pochodzi z 1443 roku, o plebanii z 1436 r. Kościół drewniany był pod wezwaniem św. Mikołaja. Następny zbudowany w 1660 r. też drewniany, po nim z 1724 roku, rekonstruowany w 1741 roku, następny z roku 1848 i po nim obecny z 1928 roku.

Kronika z 1945 roku podaje: „W kościele siedlemińskim w bocznym ołtarzu znajduje się obraz św. Rocha, który od dawna zasłynął cudami na całą okolicę”. Najstarsze wotum z 1708 roku, na którym znajduje się wizerunek dawnego ratusza trzemińskiego. Inne wotum z 1753 roku jest z miasta Jarocin, inne z 1750 roku z Witaszyc. „W bliskości kościoła znajduje się studzienka - czytamy dalej w kronice - z wodą cudowną św. Rocha. Po wodę przychodzili tu z daleka chorzy na oczy.

Kult św. Rocha datuje się od 166o roku. Papież Pius IX udzielił odpustu zupełnego w święto św. Mikołaja i św. Rocha.

W Siedleminie istniało od 1784 roku bractwo św. Rocha, liczyło około 200 osób. O ich zadaniach mówi Książka Bractwa św. Rocha z 1784 roku. Na wstępie podana jest w języku polskim bulla Klemensa XI z 1785 roku zatwierdzająca bractwo św. Rocha. Do obowiązków bractwa należało:

-         Ubogich przyjmować i jałmużną opatrywać.

-         Niezgodnych do zgody przyprowadzać.

-         Dbać o chorych, aby byli zaopatrzeni Sakramentami św.

-         Modlić się za umarłych, zwłaszcza poległych.

-         Nieumiejących przykazań Bożych, nauczać.

W pierwszej kolejności zapisało się: proboszcz Piotr Łaziński i 26 osób.

Regulamin przewiduje: brać w potrzebie brata - członka; płacić składkę; mieć własne świece do procesji. Gdyby brat co złego uczynił, kary grzywny aż po wykluczenie z bractwa. Członkowie bractwa nosili baldachim.

Kraków

Kościół św. Rocha. U Pruszcza czytamy: „Przy tym kościele jest szpital dla chorych studentów, w którym jest łóżek 12, dostatnie według potrzeby ochędożone, mają tu chorzy wygodę, infermarją ciepłą, doktorem, cyrulikiem i apteką i też słusznym wyżywieniem. Prowizorami są panowie radcy krakowscy, ma swego proboszcza, który rezyduje przy tym kościele i chorym administruje święte Sakramenta. Są i odpusty, także relikwie świętych Bożych i obraz w ołtarzu wielkim dziwnej piękności, i pociechy chorym. Odprawują tu chorzy litanie na każdy dzień o Pannie Najświętszej i psalmy za umarłych studentów”.

Kościół ten nie zachował się do czasów obecnych.

Kościół wizytek (ul. Krowoderska 16)  Kościół pod wezwaniem św. Franciszka Salezego pochodzi z XVII wieku, barokowy. W kronice kościoła czytamy: „W roku 1708 wskutek głodu i wojen wybuchła w mieście zaraza. W Krakowie ludzie padali jak muchy. Furtka od Krowoderskiej była tak zawalona trupami, że trzeba było po nich deptać, aby się dostać na dziedziniec klasztorny.” W tej sytuacji siostry schroniły się w Ojcowie na zamku u pani Branickiej. Pani Branicka „uczyniła ślub do św. Rocha, że wystawi mu ołtarz w kaplicy dla chorych”.

Kaplica św. Rocha jest za głównym ołtarzem. Obraz w złoconej ramie przedstawia św. Rocha na puszczy w towarzystwie anioła, w rogu pies z bochenkiem chleba. Tło przedstawia krajobraz włoski. Siostry w wigilię udają się przed ten ołtarz i śpiewają, potem jest Msza św.

Lipniki (Łż)

Wieś jest położona na południowy wschód od Myszyńca przy drodze lokalnej Łyse - Szafranki.

Parafia erygowana w XIX wieku. Kościół pod wezwaniem Najświętszego Serca Jezusowego pochodzi z XIX wieku. Jest również odpust na św. Rocha.

Najwięcej gromadzi się ludzi w uroczystość parafialną św. Rocha. Kiedyś odpust był bardzo liczny. W wieku XIX mieszkańcy wsi, w czasie grasującej zarazy, złożyli ślub, że corocznie dzień św. Rocha będą obchodzić jako święto, jeśli zaraza ustąpi. Tak się stało. Odtąd na czczo przychodzą do kościoła, by uczestniczyć we Mszy św. (sumie), potem wracają do swoich wiosek. Tam mieszkańcy zbierają się rodzinami i rozpalają ogniska przy domach. Gospodarz, przy którego domu rozpalono ognisko, odmawia modlitwę, po której śpiewa się pieśni pobożne. W tym czasie kładzie się do ogniska ziemniaki. Po ich upieczeniu układa na stole i wszyscy zajadają je z solą i śledziem przy wtórze radosnych pieśni ludowych.

Zwyczaj ten zachował się jeszcze w parafii, chociaż w formie mniej obrzędowej i uroczystej. Charakterystycznym jest, że w tym dniu wszyscy są zobowiązani przystąpić do Sakramentów św.: Pokuty i Eucharystii.

Łomża.

W katedrze łomżyńskiej znajduje się obraz św. Rocha z XVIII wieku. Kiedyś św. Roch miał swój własny ołtarz.

Odpusty w dzień św. Rocha (16 VIII) gromadziły wiernych nie tylko z Łomży ale i z okolic. Liczba uczestników dochodziła do kilkunastu tysięcy. Pamiątką po tym jest dzisiaj jeszcze odbywany odpust, chociaż w granicach znacznie skromniejszych. Z tej okazji wystawia się zaimprowizowany ołtarz w prezbiterium, wnosi obraz św. Rocha, uważany kiedyś za cudowny. Obraz z XVIII wieku jest oryginalny o niespotykanym przedstawieniu św. Rocha. Chrystus Pan w obłokach podaje św. Rochowi kartkę z napisem „Będziesz w chorobach patronem”. U dołu leży na łożu chory, czy też już zmarły oraz grupa modlących się do św. Rocha.

Dzisiaj kultu specjalnego nie ma, chociaż jeszcze w 1939 roku pisano, że Msze św. w święto św. Rocha odprawia biskup a tłumy gromadzą się w przeddzień święta i nocują na cmentarzu.

Myszyniec (Łż)

Miasto jest położone na południowy zachód od Ostrołęki, przy szosie Ostrołęka - Mrągowo. Stolica Kurpiowszczyzny.

Parafia została erygowana w XVIII wieku. Obecny kościół pod wezwaniem Trójcy Przenajświętszej jest z XX wieku.

„Dziś kiedy zaraza między ludźmi nie grasuje i tylko bydlęta dotyka, lud wiejski zwykł prowadzić w dzień św. Rocha swoje bydło przed kościół, by je kapłan pobłogosławił”. Zwyczaj ten zachował się do dziś także w Kadzidle (Łż). Specyfiką kultu św. Rocha jest to, że cześć jego nie koncentrowała się jedynie na wizerunku, ale w obrzędach na jego dorocznym święcie. Przyprowadza się bydło przed kościół a po pobłogosławiniu przez kapłana przegania przez ogień, by je uchronić od zarazy.

Dobrzeń Wielki (Op)

Wieś jest położona na północny zachód od Opola przy szosie Opole - Namysłów.

Parafia istniała przed XIV wiekiem, wznowiona w wieku XIX. Kościół pod wezwaniem św. Katarzyny pochodzi z XX wieku. Na cmentarzu jest kościół pątniczy z XVII wieku pod wezwaniem św. Rocha. W ołtarzu głównym z nową mensą i retabulum z około 1700 roku o bogatej dekoracji z rzeźbami, widzimy obraz Adoracji św. Rocha współczesny ołtarzowi, przemalowany. W ołtarzu bocznym z 3 ćw. XVII wieku, kolumnowym z rzeźbami, w polu środkowym jest płaskorzeźba adoracji Trójcy Przenajświętszej przez św. Rocha i nieoznaczoną świętą (Rozalią ?). Przed kościołem jest na cokole dawna figura św. Rocha.

Kult św. Rocha trwa w Dobrzeniu od przeszło 300 lat. W 1934 roku pisano:

- „Rokrocznie odbywa się w dzień 16 sierpnia w Wielkim Dobrzeniu bardzo uroczyście wielki odpust św. Rocha. liczne tłumy spieszą do św. Patrona od dżumy i cholery. Cóż te liczne procesje, cóż te tysięczne rzesze pielgrzymów przyciąga zewsząd, i z bardzo dalekich stron, na to święte miejsce pątnicze?” Autor odpowiada, że kościółek św. Rocha, liczący prawie 300 lat. Kościółek drewniany wznosi się poza wsią na wzgórzu. Podanie głosi, że grasowała tu dżuma. Ślubowano św. Rochowi wznieść kościółek i zaraza ustała. O kościółku św. Rocha wizytacja kanoniczna z 1687 roku napisała. „Wystawiony został około roku 1669. Przebudowany w 1752 roku, w kierunku północnym przybudowana jest do kościółka kaplica, tzw. kaplica św. Jadwigi, w której podczas niepogody komunikuje się ogromne rzesze wiernych.” W cieniu dębu (który w roku 1932 powalił piorun) wystawiono figurę św. Rocha. Na podstawie jest wyryty wiersz:

O Rochu, pielgrzymie,
Obrońcą u Boga
Byłeś naszym przodkom
Gdy nadeszła trwoga.

Nam też przewodnikiem
Bądź w pielgrzymstwie
Pomocą bądź naszym w klęskach.
W chorobach lekarzem.

Potomnym zaś naszym
Zachowaj skarb wiary,
Spuść święty Patronie
Z Nieba nam swe dary.

Wokół kościółka św. Rocha jest cmentarz otoczony murem, przy którym są stacje Drogi Krzyżowej.

O miejscu tym mówią legendy:

-         Dnia pewnego dzieci zbierały w lesie jagody, spostrzegły dziecko z psem. W obawie, by im jagód nie wyzbierał, chciały chłopca wypędzić ale ten i jego pies zniknęli. Ten chłopiec zjawiał się najczęściej dzieciom tym i ludziom. Wreszcie zjawił się we śnie pewnej kobiecie i rzekł: „Zbudujcie w lesie, na tym pagórku kaplicę św. Rochowi.” Powiedziała to też proboszczowi, który wystawił kościół. Czynili to tym chętniej, że wtedy właśnie zaraza niszczyła ludzi i bydło.

-         Pewnej nocy ujrzeli ludzie nad kościołem św. Rocha wielkie światło a w nim bitwę, walczących ze sobą rycerzy na koniach. była to zapowiedź wojny siedmioletniej.

-         Kiedy wichura zrobiła dziurę w dachu kościoła św. Rocha i cieśla go naprawiał, ukazał mu się św. Roch w postaci staruszka. Kobieta, która zdobiła kwiatami kościół, ujrzała go w postaci staruszka jak siedział w ławce i się modlił, potem wyszedł z kościoła i zniknął.

-         Robotnik pewien, cieśla, który naprawiał ołtarz w kościele i sobie gwizdał świeckie pieśni. Ukazał mu się św. Roch i mu surowo pogroził.

Koło kościółka św. Rocha było też źródełko. Wodą tego źródełka odzyskała wzrok Ludynia, kobieta dobrzyńska. Żadne leki jej nie pomagały. Ukazała się jej we śnie Matka Boża i nakazała modlić się do św. Rocha. Umyła oczy wodą i przejrzała. Źródełko jest oddalone od kościółka św. Rocha około 500 metrów.

Legenda mówi też, że w jednej z pielgrzymek matka zgubiła dziewczynkę, gdy szła przez las. Daremnie poszukiwano. Ale ukazał się dziecku św. Roch i zabrał ją do swego domu a na drugi rok przyprowadził ją na miejsce, gdzie matka idąca na pielgrzymkę ją znalazła. Legenda głosi, że przez cały rok św. Roch pokazywał dziewczęciu jakie rośliny są trujące, a jakie lecznicze, by mogła pomagać bliźnim. Może coś w tym prawdy, bo w kaplicy św. Jadwigi jest stary obraz, przedstawiający dziewczę klęczące przed pustelnikiem. Napis: „Wizerunek...cuda..., który się stał obok św. Rocha...się mała dziewczynka... straciła się i nie mogła znaleźć wyjścia...przyszła i znalazła ją matka klęczącą przed pustelnikiem. RP 1560.”

Na odpust św. Rocha przychodziło jeszcze w 1979 roku około 15 tysięcy ludzi. Odpust zaczyna się w sobotę nieszporami w kościele św. Rocha, Mszą św. i kazaniem. Wszyscy ludzie odwiedzają kościół i obchodzą na kolanach ołtarz. W niedzielę uroczysta suma z kazaniem, na polu. Stała pielgrzymka ślubowana przychodzi na ten odpust z Fałkowic. Proboszcz uroczyście ją wita. W poniedziałek wieczorem odbywa się uroczysta procesja od kościoła św. Rocha do kościoła parafialnego św. Katarzyny z zapalonymi świecami.
Te Deum kończy odpust.

Klisino (Op)

Wieś jest położona na południowy zachód od Głogówka, przy szosie Głogówek - Głubczyce. Wieś wzmiankowana w XIII w.

Parafia istniała w XV wieku. Po kościele z XV wieku, obecny kościół pod wezwaniem Podwyższenia Krzyża Świętego zbudowano w XIX wieku, wieża pochodzi z XVI wieku. W neogotyckim ołtarzu bocznym jest obraz św. Rocha z przełomu XVIII i XIX w.

Na „Górze św. Rocha” w odległości 2 km, stał niegdyś kościół pw św. Rocha. W uroczystość św. Rocha przychodziły pielgrzymki z okolicznych parafii. Na początku XIX wieku kościół został rozebrany a drewniany obraz św. Rocha przeniesiony do kościoła parafialnego.

Na „Górę św. Rocha” prowadziła droga, którą nazywano Drogą Krzyżową, ponieważ wzdłuż niej rosły drzewa na których były zawieszone stacje Drogi Krzyżowej.

Klisino obchodziło każdego roku 3 dni poświęcone św. Florianowi, św. Urbanowi i św. Jakubowi, na pamiątkę ślubowania tym Orędownikom.

Łubniany (Op)

Wieś położona jest na północny wschód od Opola, przy drodze lokalnej z Opola. Od Dobrzenia Wielkiego Łubniany są oddalone o 10 km.

Parafia pw św. Apostołów Piotra i Pawła erygowana w 1889r. Kościół był wzmiankowany w XVII wieku, obecny pochodzi z 1870 roku.

W Łubnianach wybuchła zaraza. Mieszkańcy udali się do Dobrzenia Wielkiego, do św. Rocha. Ale mieszkańcy Dobrzenia, w obawie aby im zarazy nie przynieśli, zaczaili się w lesie uzbrojeni w kosy, cepy, siekiery. Wywiązała się bójka niedaleko już kościoła św. Rocha, Łubnianie uciekli. Zaraza jednak ustała za przyczyną św. Rocha, Na tym miejscu stoi obecnie słup z obrazem Matki Bożej Częstochowskiej (około 600 m od kościoła św. Rocha).

Zaraza miała przyjść na Łubnian jako kara, bo obiecali kiedyś w czasie zarazy wystawić kaplicę, uwolnieni od niej, ślubów nie dotrzymali. Po tej powtórnej zarazie wystawili kaplicę. Śpiewają o tym piosenkę:

1.      Przy kościółku, przy łubniańskim,
Jest tam obraz częstochowski
Który Łubnianie kupili
Kiedy u Cystersów byli.

2.    A kiedy go kupowali,
To mu wiernie ślubowali,
Iż mu kaplicę zbudują
I do niej tam chodzić będą.

3.     A kiedy go już przynieśli,
Trzy razy kierków (cmentarz) obeszli,
Pięknego miejsca szukali
Gdzie by go postawić mieli.

4.    Stawialić go w Bożej Męce
I podnieśli swoje ręce.
Kiedy wiatry zawiewały,
Deszczem lica obmywały.

5.     Pan Bóg nie mógł ścierpieć tego,
Dał powietrza morowego,
A gdzie się to w dom dostało
Mało co tam wiem zostało.

6.    Oni ci się umodlili,
Do św. Rocha chodzić chcieli.
Jeno tam dwa razy byli,
Trzeci raz im zastąpili:

7.     „Nie chodźcie nam na dziedzinę,
Bo tam słychać złą nowinę
A jak się nie nawrócicie
Wszyscy straceni będziecie”.

8.    I oni się przestraszyli,
W lesie krzyżem popadali:
„A gdzie my się udać mamy?
Do żadnego iść nie śmiemy,

9.    Ani do domu żadnego,
Ani do Rocha świętego”.
I onić się urządzili,
Gęsty bór poprzechodzili.

10.Kaplicę stawiać zaczęli,
Matki obraz odnowili.
Zaraz powietrze ustało,
Żaden nie wie gdzie się działo.

Olesno (Cz)

Miasto leży nad dopływem Odry, Stobrawą, na zachód od Częstochowy. Stara osada, prawa miejskie otrzymała w XIII wieku. Olesno było w posiadaniu Piastów Opolskich, a od XVI wieku, Habsburgów. Polskość miasta zachowała się do XIX wieku.

Parafia została erygowana w XIII wieku. Znajduje się tu kościół pątniczy pod wezwaniem św. Anny i kościół pątniczy pod wezwaniem św. Rocha który pochodzi z XVIII w. W ołtarzu głównym z XVIII wieku jest obraz św. Rocha na tle miasta Olesna. Postać św. Rocha jest pokryta złoconą sukienką drewnianą; u góry obrazu jest napis łaciński „O święty Patronie działaj tu niech ustanie gniew Boży”. Jest tu także obraz z XVIII wieku św. Rozalii ze św. Rochem i św. Sebastianem, wszyscy patronowie od zarazy ludzi. Na obrazie tym, który kiedyś uważano za cudowny, jest data 1708 rok. Jest także obraz ludowy Matka Boska Częstochowska ze świętymi Rozalią, Sebastianem i Rochem. W ołtarzu bocznym znajduje się figura papieża Urbana VII, patrona od zarazy bydła.

Kościół zbudowany jako wotum po wygaśnięciu zarazy. Dawny kult św. Rocha trwa do czasów obecnych, na odpusty ściągają tysiące wiernych (do 10 tysięcy). Kult koncentruje się przy kościele św. Rocha, który jest po przeciwnej stronie miasta niż kościół św. Anny i około 3 i pół km od kościoła parafialnego.

Historia sanktuarium. W Niedzielę Palmową w 1708 roku wędrowny kupiec, przybywający na jarmark do Olesna, chory na dżumę, zmarł przy bramie miasta. Grabarz chciwy przywłaszczył sobie ubranie kupca, nie wiedząc że jest zarażony, zachorował i zmarł. Szewc zakupił parę skór, zaraził się przez nie i zmarł. Gdy lekarze orzekli, że na dżumę, zostawili trupa w mieszkaniu i dom zapieczętowali. Ale pasterze ciekawi wybili szybę i weszli do izby, by zmarłego zobaczyć. Oni chorobę przywlekli do miasta. Zginęło wówczas około tysiąca ludzi, wszyscy mieszkańcy, za wyjątkiem 106, którym udało się uciec na Górę św. Rocha (wzgórze niewielkie). Wojsko otoczyło miasto i nie pozwoliło nikomu się oddalić, zginęli wszyscy. Gdy z kościoła św. Michała odezwał się sam dzwon, mieszkańcy z Góry św. Rocha wzięli to za znak Boży, że zaraza ustała. W samo Boże Ciało wrócili i znaleźli w mieście tylko trupy. Wystawili wtedy na miejscu ocalenia kościół i taki złożyli ślub:

„My, jak również nasi spadkobiercy i potomstwo przyrzekamy na wieczny czas dbać o kościół, a w razie potrzeby także o jego remont, koszty wszelkie ze wszystkich sił naszych pokryć, co dla lepszej wiary potwierdza się pieczęcią miasta.”

Rzeszów Słocina (Rz)

Wieś Słocina była odległa 4 km na południowy wschód od Rzeszowa, obecnie stanowi część Rzeszowa.

Parafia była wzmiankowana w XV wieku, z tego też czasu pochodzi wzmianka o kościele. Po kolejnym kościele z wieku XVII, zbudowano w 1916 roku obecny pod wezwaniem św. Rocha. W ołtarzu bocznym znajduje się obraz św. Rocha przyozdobiony metalową sukienką.

W odległości około 2 km jest kapliczka polna z figurą św. Rocha.

Pierwsze wzmianki o parafii pochodzą z 1421 roku. Pierwszy kościół został wystawiony w 1380 roku. W 1421 roku kościół spłonął, został wybudowany nowy, który z kolei spalili Tatarzy w 1621 roku.

Kult św. Rocha trwa tu od czasu wielkiej zarazy (dżumy). Wtedy to modlono się do Niego przy odległej od obecnego kościoła 2 km kaplicy przydrożnej, która została zbudowana w miejscu, gdzie według legendy św. Roch miał odpoczywać.Kaplica została poświęcona 28 kwietnia 1677 roku przez ks. Alberta Włodka. Wiara w opiekę św. Rocha ściągała tu liczne grupy pątnicze i pielgrzymki z Rzeszowa i z Tyczyna (Rz), składano wota. Obraz notowano jako łaskami słynący, przyozdobiony był metalową sukienką. Kapliczkę zniszczoną rozebrał w 1804 roku miejscowy proboszcz, dzisiaj jest tylko kapliczka polna; św. Roch na słupie. Gdy wybudowano nowy kościół przeniesiono wizerunek i tytuł św. Rocha.

Kult św. Rocha jest żywy do dzisiaj, w wielu domach parafii jest obraz, figura lub kapliczka św. Rocha. W każdy czwartek po Mszy św. wieczornej jest odmawiana modlitwa i litania do św. Rocha, śpiewane są pieśni do Niego. Odpusty gromadzą wielotysięczne (do 10 tysięcy) rzesze wiernych. Przychodzą zorganizowane pielgrzymki chorych z pięciu dekanatów (około 200 osób). Nabożeństwa dla nich odprawia się przed sumą odpustową. Nadto są corocznie organizowane trzy pielgrzymki dla ludzi zdrowych z okolicznych parafii. Wieczorem odpust kończy się procesją do owej polnej kapliczki słupowej, na polu odprawia się Msza św.
z kazaniem.

Święta Lipka (Wm)

Wieś jest położona między jeziorami Dejnowa i Wierzbowskim, 6 km na południowy wschód od Reszla, przy szosie Reszel - Kętrzyn. Dawna osada pruska.

Po kaplicach z XV i XVII w., obecna bazylika pod wezwaniem Nawiedzenia Najświętszej Maryi Panny pochodzi z XVII/XVIII wieku. Koronowany obraz Matki Bożej otoczony jest szczególną czcią. Początki kultu maryjnego sięgają XIII wieku.

W całej diecezji olsztyńskiej w XIX wieku wzrósł ruch pątniczy do cudownych miejsc. Stałą praktyką pokutną stały się pielgrzymki do Reszla i do Świętej Lipki.

Na św. Rocha, 16 sierpnia 1710 roku, wyruszyła z Reszla do Świętej Lipki już nie pielgrzymka, ale wprost procesja wystraszonych grozą dżumy wiernych. Konwent sióstr katarzynek ślubem zobowiązał się ufundować w Świętej Lipce na cześć św. Rocha „ofiarę światła”. Siostry dołączyły do ogólnej procesji, tego dnia pościły o chlebie i wodzie. W Świętej Lipce przy zapalonych świecach recytowały 5 psalmów i odmawiały orację na cześć św. Rocha. Odtąd w każdy poniedziałek i piątek recytowały stale 5 psalmów w intencji zadżumionych. Drugim ślubem zobowiązały się uroczyście obchodzić każdego roku dzień św. Franciszka Ksawerego (4 grudnia).

Biskup Andrzej Thiel w 1906 roku oba śluby zamienił konwentowi na jedną Mszę św. - wotywę o św. Rochu. Tak więc pamięć o zarazie przetrwała na Warmii aż do naszych czasów.

Brzezinko (To)

Wieś jest położona na północny wschód od Torunia, w pobliżu szosy Toruń - Brodnica przy drodze lokalnej
z Gronowa.

Parafia w Gronowie była erygowana około 1500 roku. Kościół pomocniczy w Brzezinku pod wezwaniem św. Rocha stoi w odległości około 3 km od Gronowa na wzgórzu, z którego roztacza się rozległy widok. W 1884 roku wystawiono kaplicę w podziękowaniu św. Rochowi za uwolnienie od zarazy, która dziesiątkowała ludność całej okolicy. W ołtarzu z około 1700 roku, przerabianym w XIX wieku, jest obraz św. Rocha z ok. poł. XIX w., odnowiony po 1945 roku.

W pobliżu kapliczki św. Rocha jest wystawiona przy drodze kapliczka polna przez jeńców włoskich jako wotum wdzięczności Panu Bogu za uwolnienie ich szczęśliwe z niewoli niemieckiej. Tu wywiezieni, daleko od ojczyzny, wystawili tę kapliczkę na podziękowanie, że niewolę przetrwali.

Atrakcją kapliczki św. Rocha na pobliskim wzniesieniu jest źródełko - studzienka, której wodę lud okoliczny uważa za cudowną.

W odpust św. Rocha gromadzi się tutaj do 5 tysięcy wiernych. Nabożeństwo odprawia się na wzgórku przed kaplicą, a wierni stoją na pobliskich łąkach.

Łęgonice Duże (Ło)

Wieś położona na zachód od Nowego Miasta przy drodze lokalnej z Nowego Miasta.

Parafia św. Jana Chrzciciela była wzmiankowana w 1136 roku. W odległości 3 km, pod lasem znajduje się kościół pod wezwaniem św. Rocha z początku XX wieku. W ołtarzu jest obraz św. Rocha oraz 13 Orędowników. Wizytacja z 1891 roku podaje: „Oprócz kościoła w Łęgonicach w tej parafii znajduje się kościół św. Rocha na górce zwanej „Przeprośną”. Kościółek - kapliczka posiada ołtarz, organki, małą zakrystię. Odpust z niezliczonym mnóstwem narodu odprawia się na św. Rocha”.

Nazwa „Górka św. Rocha” („Przeprośna”) wspomniana jest w ugodzie zawartej na tym miejscu przez króla Jana Kazimierza z księciem Lubomirskim.

Przed kościołem jest figura św. Rocha, wewnątrz tablica upamiętniająca 300-lecie kościoła; 1662 - 1962.

Przed wojną odpusty gromadziły kilkanaście tysięcy wiernych. Jeszcze w 1953 roku notowano, że na odpust przybyło około 16 tysięcy ludzi z powiatów: grójeckiego, rawskiego i opoczyńskiego. W dniu odpustu wierni w parafii świętują.

Krasnobród (ZL)

Miasto leży nad rzeką Wieprz, na południe od Zamościa, przy drodze lokalnej z Zamościa. Wieś należała do Zamojskich.

Parafia została erygowana w 1671roku. W kościele pod wezwaniem Nawiedzenia Najświętszej Maryi Panny w ołtarzu głównym z XVIII wieku jest obraz Matki Bożej adorującej leżące, nagie Dzieciątko Jezus. Trwa tu dawny kult Matki Bożej, „Pani Roztocza”. Obraz koronowany 4 lipca 1965 roku.

Na zboczu leśnym „Zagórze”, w odległości 2,5 km od kościoła została wybudowana w 1943 roku kaplica św. Rocha, w miejsce starej, zniszczonej, będącej tam „od niepamiętnych czasów”. Wewnątrz niej znajduje się ołtarz z obrazem św. Rocha i studzienką z wodą, której pielgrzymi przypisują moc uzdrawiającą.

Miała tu być uzdrowiona królowa Maria Kazimiera żona Jana III Sobieskiego, ufundowała jako wotum dziękczynne w roku 1680 kościół i klasztor dominikanów. Wiele osób po gorącej modlitwie odzyskało tutaj zdrowie lub ulgę w cierpieniach. W odpuście św. Rocha bierze udział wiele tysięcy osób.

Tarnogród (ZL)

Osada położona jest na południe od Biłgoraja, przy szosie Biłgoraj - Jarosław. W XI wieku założone miasto należało do ordynacji zamojskiej.

Parafia Przemienienia Pańskiego istniała w 1567r. Kolejne kościoły były w XVI i XVII w., obecny pod wezwaniem Przemienienia Pańskiego jest z XVIII wieku.

Kościół filialny pod wezwaniem św. Rocha znajduje się na południe od rynku, wzniesiony został w 1624 roku. W ołtarzu głównym z połowy XVII wieku znajduje się obraz św. Rocha z połowy XIX wieku. W kościele znajduje się też obraz św. Rocha z XVII wieku.

Okolice Tarnogrodu nawiedzały wielkie epidemie. Sam Tarnogród dotknięty był zarazą w latach 1600, 1625, 1703, 1720. Szymon Szymonowicz napisał 4 sierpnia 1625 roku piękną modlitwę błagalną wierszem, po łacinie, z której dowiadujemy się, że zaraza trwała dziesięć tygodni, ludność masowo opuszczała swe mienie i uciekała w lasy. Mieszczanie tarnogrodzcy wybudowali za miastem, na targowisku miejskim kościół około roku 1600 i poświęcili go patronowi od zarazy św. Rochowi. Jest tam w ołtarzu obraz św. Rocha i drugi obraz do noszenia
w procesji. Jest tam jeszcze obraz drugiego patrona od zarazy św. Sebastiana.

Odpust w kościele św. Rocha odbywał się przez wieki i w czasach obecnych także 16 sierpnia, w dzień patrona. Dawniej w dniu odpustu odbywała się uroczysta procesja z kościoła parafialnego do kościoła św. Rocha oraz poświęcenie pól, ale po 1945 roku ówczesne władze nie dawały na nią pozwolenia.

Przetrwał ten kościół zarazy, przetrzymał szczęśliwie nawałę kozacką, szwedzką, przedtem węgierską, carat, ocalał w czasie pożogi hitlerowskiej i po dzień dzisiejszy służy katolikom, którzy licznie gromadzą się tutaj na odpust patrona i na poświęcenie pól, aby wybłagać błogosławieństwo dla dobytku i zbiorów.

ROMAN JURAJSKI 

Wspomnienie 28 luty.

Francuz, IV/V w., w Jurze francuskiej był mnichem. Początkowo był pustelnikiem, zgromadził wokół siebie licznych ludzi chcących dążyć do chrześcijańskiej doskonałości. Wybrali oni życie wspólnotowe, żyli
w założonych przez siebie klasztorach.

Imię Roman znane było już w średniowieczu, potwierdzone w XIII wieku, zwłaszcza na ziemiach ruskich, choć było rzadkie. Obecnie należy do imion bardzo częstych.

Kaplica pod wezwaniem św. Romana opata znajduje się w Lipsku (ZL). We Wrocławiu, w kościele św. Elżbiety jest neogotycka rzeźba św. Romana z początku XX wieku.

Od imienia Roman 8 miejscowości wywodzi swoją nazwę.

ROMUALD Z CAMALDOLI

Wspomnienie 19 czerwiec.

Włoch, żył w X/XI wiek, mnich, założyciel kamedułów. Początkowo prowadził życie pustelnicze. Stworzył sobie pewne koncepcje życia eremickiego znajdującego swe oparcie we wspólnocie pod przewodnictwem przeora. Zakładał klasztory - eremy, jeden z nich w Camaldoli. Dał początek kongregacji mnichów - eremitów: kamedułów. Św. Romuald wywarł wielki wpływ na otoczenie. Działał na niwie misyjnej, również dla Polski formował misjonarzy i apostołów.

Imię Romuald, nie potwierdzone w źródłach historycznych, obecnie należy do imion dość częstych.

Dzieje św. Romualda związane są dość blisko z dziejami naszej Ojczyzny. Pierwsi polscy święci - Pięciu Braci Męczenników - byli jego duchowymi synami. Jego duchowym spadkobiercą był także św. Bruno z Kwerfrutu. Do Polski kameduli przybyli w XVII wieku, był to odłam zakonu pod nazwą Zgromadzenie Pustelników Kamedułów Góry Koronnej.

Kult św. Romualda związany jest z kamedułami: obecnie ich klasztory są w Krakowie na Bielanach i w Bieniszewie (Wł).

Św. Romuald jest patronem miasta Suwałki.

Wizerunki Świętego znajdują się w kościołach pokamedulskich w Rytwianach (Sa) obraz z 1630 roku, przedstawiający świętych Romualda i Benedykta ofiarowujących Matce Bożej model eremu rytwiańskiego oraz w Wigrach (Eb) rzeźba z XVIII wieku w ołtarzu głównym. W Chojnem (Wł) widzimy św. Romualda w stallach z pierwszej połowy XVII wieku. Rzeżby Świętego z XVIII wieku znajdują się w Lubinie (Po) w zwieńczeniu ołtarza bocznego z XVIII wieku, na ambonie w Wieleniu Zaobrzańskim (Po) oraz rzeźba kamienna w kościele św. Jakuba Ap., w Obrze (Po). W kościele bernardynek pod wezwaniem św. Józefa w Krakowie jest obraz Świętego z XVIII wieku.

Topografia zna 3 miejscowości, które swoją nazwę wywodzą od imienia Romuald.

ROZALIA

Wspomnienie 4 wrzesień.

Prawdopodobnie urodzona w Palermo (Sycylia), żyła w XII wieku. Pustelnica na wzgórzu Monte Pellegrino. Brak innych wiarygodnych informacji. Wg legendy matka przed jej urodzeniem otrzymała nakaz z nieba, by nadać dziecku imię łączące wyrazy róża (kolce – pokuta) i lilia (biel –niewinność).

W XVII wieku odkryte w grocie na górze Monte Pellegrino relikwie Jej przypisano. Grota ta stała się ośrodkiem kultu św. Rozalii.

Chroni w chorobach zakaźnych.

Imię Rozalia, w źródłach historycznych nie potwierdzone, używane było często wśród warstw niższych. Obecnie należy do imion dość częstych ale popularność jego maleje.

Kult św. Rozalii był bardzo żywy. Kraj nękały często zarazy, morowe powietrze, lud szukał ratunku w orędownictwie Świętej. W 1634 roku wprowadzono uroczyście relikwie św. Rozalii do kościoła św. Barbary w Krakowie. Kult Świętej szerzył się głównie staraniem jezuitów na całą Rzeczpospolitą. Koncentrował się na linii Kalisz - Poznań – Toruń – Płock – Łomża, na Warmii a również w przemyskim.

W XVIII wieku w kalendarzu Polskim pisano:

Przezacna Księżna Dziewica
Rozalija pokutnica
Ze krwi Karola Wielkiego
Cesarza chrześcijańskiego.

Pogardziłaś dostatkami
Dworem, państwem, piernatami
Na pustynięś się udała
Mieszkaniem Twym była skała.

W Wielkopolsce, w czasie śmigusu, śpiewano:

Chodzimy tu po dyngusie
Zaśpiewamy, zaśpiewamy o Jezusie
O Jezusie, o Maryi
O ty świyntey, o ty świyntey Rozaliy.

Pod wezwaniem św. Rozalii jest 26 kościołów i kaplic, obchodzonych jest 5 odpustów dodatkowych.

Święta przedstawiona jest na ok. 162 wizerunkach. Wybrane miejscowości przedstawiono w rozdziale 3.

Z imieniem Rozalia związane są nazwy 22 miejscowości.

Barwałd Górny (Kr)

Wieś jest położona na zachód od Kalwarii Zebrzydowskiej, przy szosie Kraków - Bielsko.

Parafia św. Erazma w Barwałdzie Dolnym została erygowana przed 1328 rokiem. W odległości 7 km od kościoła parafialnego, u stóp góry Żarki jest „Pustelnia św. Rozalii”, zapewne z pierwszej połowy XIX wieku. Pustelnia składa się z dwóch kaplic i mieszkania pustelnika oraz podcienia w charakterze przedsionka.

Kiedyś był tu kult św. Rozalii. Do niedawna pustelnię zamieszkiwali pustelnicy.

Mokronos (Kl)

Wieś leży na południowy zachód od Koźmina przy drodze lokalnej z Koźmina.

Parafia w Mokronosie pod wezwaniem Najświętszej Maryi Panny Wniebowziętej erygowana została przed 1408 rokiem. W Serafinowie, w odległości około 2 km jest kościół filialny pod wezwaniem św. Rozalii, zbudowany w początku wieku XVIII. W ołtarzu głównym z pierwszej połowy XVIII wieku jest obraz św. Rozalii z 1906 roku, obok wota. W predelli ołtłrza bocznego pochodzącego z pierwszej połowy XVII wieku są sceny z życia św. Rozalii.

Kościół został wybudowany w 1707 roku jako wotum - w czasie epidemii cholery nikt w Serafinowie nie umarł, choć w okolicy zmarło wiele ludzi.

Kult św. Rozalii trwa nadal. Na odpust przychodzi 3 do 5 tysięcy ludzi. Msza św. odprawiana jest wśród drzew, przy polowym ołtarzu.

Wrocanka (Pr)

Wieś położona jest na południe od Krosna, przy drodze lokalnej z Krosna.

Parafia istniała w XV wieku. Kościół wzmiankowany w XV w., obecny pod wezwaniem Wszystkich Świętych pochodzi z drugiej połowy XVIII wieku. W końcu XIX wieku dobudowano kaplicę, w której w ołtarzu z drugiej połowy XIX wieku, z rokokowymi rzeźbami, jest obraz św. Rozalii z tegoż czasu.

W odległości 3 km od kościoła jest kaplica św. Rozalii „Rozalka”, nieduża, może pomieścić kilkadziesiąt osób. W ołtarzu głównym jest mała drewniana figurka św. Rozalii. Obok kaplicy jest źródełko, któremu mieszkańcy okolicy przypisują cudowne właściwości za przyczyną św. Rozalii.

Do kaplicy w odpust św. Rozalii przychodziły wielotysięczne rzesze, choć w okolicy jest zaledwie parę domów. Obecnie odpust jest rano w kaplicy a w południe w kościele parafialnym, przybywa do 2 tysięcy wiernych. Wrocanka otrzymała w 1861 roku relikwie św. Rozalii.

Słojki (Łż)

Wieś jest położona na południowy zachód od Różana w pobliżu szosy Różan - Pułtusk, przy drodze lokalnej
z Szelkowa koło Magnuszewa. Nazywała się dawniej św. Rozalia.

Parafia pw śś. Szymona i Judy znajduje się w Starym Szelkowie (2 km). Obecny kościół filialny pod wezwaniem św. Rozalii został zbudowany w 1946 roku. W nowym ołtarzu głównym obraz św. Rozalii z XVIII wieku w drewnianej, pozłacanej sukience z XIX wieku i w koronie. Święta Rozalia klęczy, u góry jest anioł z mieczem także w drewnianej sukience, w tle grabarz ciągnący umarłych do otwartego grobu. Na samym dole jest napis „Św. Rozalia, patronka od zarazy”.

Według legendy, św. Rozalia wędrowała ze św. Rochem. Sama została w lasach magnuszewskich a św. Roch założył pustelnię za Narwią w Sadykierzu (Pł). Stąd pozostał zwyczaj, że w uroczystość św. Rocha bydło święcono również u św. Rozalii.

W 1709 roku, w lesie koło Magnuszewa (Łż) proboszcz szelkowski zbudował kaplicę pod wezwaniem św. Rozalii. Stała się ona wkrótce sławnym miejscem pielgrzymkowym. Opiekował się nią pustelnik, który tam mieszkał, co jeszcze pamiętają starsi ludzie. W 1944 roku wojska rosyjskie spaliły kaplicę lecz obraz św. Rozalii ocalał. Odpust św. Rozalii zaczyna się w wigilię święta, uczestniczą w nim wielotysięczne rzesze (do 5 tysięcy). Ludzie modlą się w kapliczce przez całą noc, śpiewana jest stara pieśń „Przezacna księżniczko, dziewico”.
W godzinkach do św. Rozalii, na jutrznię śpiewa się tu (fragment):

Królowi Panien, Bogu, winną cześć oddajemy
Życie św. Rozalii rozpamiętywajmy
Przybądź nam Rozalio święta ku pomocy
A wybaw Twą przyczyną od chorób, niemocy.

Do czasów obecnych obraz jest określany jako cudowny.

Niedzica (Kr)

Miejscowość jest położona na wschód od Nowego Targu, nad Zalewem Czorsztyńskim. jest tu zamek z XIV wieku.

Parafia została erygowana w 1278 roku. Kaplica św. Rozalii została zbudowana na terenie dawnych pól dworskich. Na obrazie św. Rozalii w kaplicy jest napis świadczący, że kaplica została zbudowana w 1796 roku. Pod obrazem jest wezwanie:

„O święta Rozalio Broń nas od niemocy cieszkiej
I od Morowei Rany, we wsi Tutejszej Niedzieckiej.
My za Patronke sobie wyzwoliliśmy tu Ciebie
Abyśmy mogli Królować z Tobą społecznie w Niebie.”

Sławno (Gn)

Wieś jest położona na północny zachód od Gniezna, przy drodze lokalnej z Gniezna. Wieś była wzmiankowana w XIII wieku, w XVIII wieku nazywano ją miastem.

Parafia była wzmiankowana w połowie XIV wieku. W miejsce kościoła z połowy XVIII wieku zbudowano obecny późnoklasycystyczny kościół pod wezwaniem św. Mikołaja.

Kaplica cmentarna pod wezwaniem św. Rozalii pochodzi z końca XVIII wieku. W ołtarzu głównym z tego czasu jest współczesny obraz św. Rozalii. Kaplica jest położona na szczycie wzgórza cmentarnego, wśród drzew. Kuria zezwoliła na budowę tutaj kaplicy w 1783 roku. W roku 1784 breve papieskie udzieliło przywilej odpustu zupełnego na uroczystość św. Rozalii. W 1786 roku Kuria zezwoliła na poświęcenie kaplicy. Wizytacja z 1832 roku wspomina o wotach srebrnych z Okiem Opatrzności i klęczącą postacią oraz w kształcie serca.

Na odpust św. Rozalii przychodziło dawniej wiele tysięcy wiernych, obecnie uczestniczy ich około tysiąca. Jest pieśń do św. Rozalii.

RÓŻA Z LIMY

Wspomnienie 23 sierpień.

Urodzona w Limie (Peru) w XVI wieku, tercjarka dominikańska, mistyczka. Od dzieciństwa wiodła życie pełne wyrzeczeń. Za wzór przyjęła sobie Katarzynę ze Sjeny. Głębokie życie modlitewne łączyła z poświęceniem na rzecz bliźnich, opiekowała się chorymi i nędzarzami. Życie jej było pełne cierpień. Beatyfikowana w 1668 r., kanonizowana w 1672 roku.

Łagodzi sprzeczki rodzinne. Pomaga przy porodach. Patronka Ameryki Południowej.

Imię Róża, poświadczone od XV wieku, obecnie należy do imion dość częstych.

Kult św. Róży z Limy związany jest ściśle z zakonem kaznodziejskim dominikanów.

Przedstawiona jest na ok. 40 wizerunkach, najwcześniej pokazano ją adorującą ze św. Dominikiem Matkę Bożą. Wybrane miejscowości przedstawiono w rozdziale 3.

Od imienia Róża wywodzi swoją nazwę 48 miejscowości.

RÓŻA Z VITERBO

Wspomnienie 6 marzec.

Włoszka, tercjarka franciszkańska, żyła w XIII w. Pochodziła z rodziny rolniczej. Wcześnie dojrzała duchowo, przywdziała habit zakonny. Oddawała się praktykom ascetycznym a jednocześnie poświęciła się pracy apostolskiej. Nawoływała do wierności papieżowi i do nawrócenia heretyków. Zmarła bardzo młodo. W 1922 roku ogłoszona patronką Katolickiej Młodzieży Żeńskiej.

Rzeźba Świętej znajduje się w Borzyszkowach (Pe) w zwieńczeniu ołtarza bocznego z XVIII wieku. Przedstawiona jest w stallach z XVIII wieku w kościele bernardynek w Krakowie, tam też jest Jej obraz z w. XVIII, a inny w zwieńczeniu ołtarza z XVII wieku.

RUPERT Z DEUTZ

Był benedyktynem, opatem w Deutz, w XII wieku. Był wybitnym teologiem, pozostawił też dzieła pisarskie.

Obecnie w Polsce imię należy do rzadkich.

Przedstawiony jest w Chwalęcinie (Wm) na polichromii z XVII wieku.

RYSZARD

Wspomnienie 3 kwiecień.

Urodzony w Anglii, biskup (być może był biskupem Chichester). Żył w XIII wieku., święcenia kapłańskie otrzymał we Francji, gdzie towarzyszył biskupowi Canterbury św. Edmundowi. Pełniąc obowiązki biskupie budził podziw surową dyscypliną kościelną i miłosierdziem dla biednych. Umarł w czasie krucjaty przeciwko Saracenom. Kanonizowany w 1262 r.

Imię Ryszard, poświadczone w XIII wieku, obecnie należy do grupy imion bardzo częstych.

Rzeźba jego z XVIII wieku znajduje się w Karpnikach (Le).

Od imienia Ryszard wywodzi swoją nazwę 7 miejscowości.

RYSZARD PAMPURI

Wspomnienie 18 kwiecień.

Włoch, lekarz, bonifrater, żył w XIX/XX wieku, (1897-1930). Po ukończeniu z wyróżnieniem studiów pracował jako lekarz pełen poświęcenia. Opiekował się i pomagał ubogim. Wstąpił do bonifratrów, wkrótce umarł na gruźlicę. Beatyfikowany 4.10.1981 i kanonizowany 1.11.1989 roku przez papieża Jana Pawa II, w Rzymie.

Pod wezwaniem Świętego jest kaplica publiczna w Domu Pomocy Społecznej w Ryjewie (Eb), poświęcona w 1995 roku.

RYTA (RITA) Z CASCIA 

Wspomnienie 22 maj.

Włoszka, żyła na przełomie XIV i XV wieku, augustianka. Po tragicznej śmierci męża i utracie dwóch synów wstąpiła do klasztoru augustianek. Wiodła życie pełne wyrzeczeń, przepełnione modlitwą. Miała szczególne nabożeństwo do Męki Pańskiej. Obdarzona stygmatami korony cierniowej. Beatyfikowana w 1628 r., kanonizowana w 1900 r.

Orędowniczka w beznadziejnych sytuacjach, pomaga w bardzo trudnych sprawach, także w uzyskiwaniu pozytywnych ocen na egzaminach. Opiekunka żon i matek.

Obecnie w Polsce imię Ryta (Rita) należy do imion rzadkich.

Kult św. Ryty istniał już w końcu XVIII wieku w kościele augustianów pw św. Katarzyny w Krakowie, gdzie w ołtarzu głównym z XVII wieku znajduje się posąg św. Ryty z XVII wieku. W nawie głównej jest figura Świętej z 1940 roku W kościele jest też obraz św. Ryty z XVII wieku oraz jej relikwiarz z XX w. Obraz św. Ryty jest w katedrze wrocławskiej w ołtarzu bocznym z XVIII wieku.

Corocznie 22 maja odprawiana jest uroczysta Msza św., po czym następuje poświęcenie róż. Jest to nawiązanie do zdarzenia sprzed jej śmierci, kiedy to w zimie zakwitły róże. Poświęcone płatki różane przynoszą ulgę w cierpieniu i zdrowie w chorobie. Symbolem św. Rity jest róża. Jak róża jest piękna i ma jednocześnie kłujące kolce, tak Rita jaśniejąca pięknem duchowym nosi na czole bolesny cierń.

Studenci modlą się do św. Ryty o pomoc przy zdawaniu egzaminów.