Rozdział 3
CHARAKTERYSTYKA MIEJSC I PRZEDMIOTÓW
KULTU
UZUPEŁNIENIE ROZDZIAŁÓW 2 i 4 DLA WYBRANYCH ŚWIĘTYCH
Dla licznie i bardzo licznie występujących świętych
wybrano miejscowości, kościoły (przeglądając Katalogi Zabytków Sztuki w
Polsce), w których występuje co najmniej jedna cecha :
- wizerunek
jest umieszczony w ołtarzu głównym;
- jest
odrębny ołtarz lub kaplica poświęcona czci świętego;
- wizerunek
jest (był) przybrany sukienkami;
- przy
wizerunku są wota;
- w
kościele jest więcej niż jeden wizerunek świętego;
- wizerunek
jest szczególnie zabytkowy.
O
OJCOWIE KOŚCIOŁA
Miejscowość
|
Diec.
|
Kościół
|
Ołtarz / miejsce
|
Wezwanie
|
Wizerunek
|
Kult / Uwagi / Inne
|
1
|
2
|
3
|
4
|
5
|
6
|
7
|
Mstów
|
Cz
|
Kł NMP i św. Augustyna, w. 13-15, 17-19, 20
|
Oł. gł. ok. 1745,
między kolumnami
|
|
Posągi O. Kła: śś.
Grzegorza, Augustyna, Ambrożego i Hieronima,
|
Oł. wzorowany na oł.
gł. w kościele paulinów na Jasnej Górze.
|
Puck
|
Gd
|
Kł par śś. Piotra i Pawła, w. 13-15, 16-19, 20
|
Ambona ok. 1800, z
rzeźbami
|
|
Czterech Ojców
Kościoła, w. 17
|
(z fragmentami w. 17,
nad baldachimem latarnia arkadowo kolumienkowa)
|
Mnichów
|
Ki
|
Kł par św. Szczepana, w. 18
|
Oł. gł. rokokowy z
rzeźbami
|
|
|
|
Strzałków
|
Kl
|
Kł par NMP, w. 18, 19
|
Oł. gł. ok. 1754, z
rzeźbami
|
|
|
|
Kraków
|
Kr
|
Bazylika Mariacka
|
Oł. gł., 1477-89, Wita Stwosza
Ambona, na parapecie schodów
|
|
popiersia czterech O.
Kła: śś. Grzegorza, Hieronima, Ambrożego i Augustyna,
płaskorzeźbione postacie Ojców Kościoła, jw.;
|
(w narożnikach ramy zamykającej kompozycję)
(przy pierwszym filarze, barokowa z 1676)
|
Kraków
|
Kr
|
Kł Nawrócenia św. Pawła i dom zakonny misjonarzy
|
Polichromia wyk. w
1862-64, odnowiona 1926 – na polach między gurtami
|
|
O. Kła Zachodniego:
śś. Hieronim, Augustyn, Leon Wielki i Ambroży;
O. Kła Wschodniego: śś. Atanazy, Jan Chryzostom, Grzegorz z Nazjanu i Bazyli
Wielki
|
|
Kraków Mogiła
|
Kr
|
Kł par św. Bartłomieja
|
W oł. gł. poliptyk, w
predelli
|
|
rzeźby Ojców
Kościoła;
|
Poliptyk późnogotycki
1514.
|
Lubartów
|
Lb
|
Kł par św. Anny, w. 18, 19, 20
|
W nawie ozdobne
cokoły, na nich 6 wielkich posągów
|
|
Posągi O. Kła: śś.
Augustyn, Grzegorz Wielki, Ambroży, Chryzostom, Hieronim, nieokreślony;.
|
(późnobarokowe,
współczesne kościołowi)
|
Opole
|
Op
|
Kł par NMP, w.
|
Oł. gł. z rzeźbami w.
18, po bokach
|
|
|
(z wykorzystaniem
fragmentów w. 17)
|
Chwalęcin
|
Wm
|
Kł fil. Św. Krzyża, w. 18, 19-20
|
Polichromia 1748-9,
na spływach
Ambona 1750, przy parapecie korpusu
|
|
Postacie Ojców
Kościoła
Rzeźby Ojców Kościoła;
|
|
Dobre Miasto
|
Wm
|
Kolegiata PJ i Wszystkich Świętych, w. 14 - 20
|
Ambona 1693
|
|
|
(na parapecie
schodów(
(na czaszy)
|
Frombork
|
Wm
|
Kł Katedralny Bazylika MNP i św. Andrzeja, w. 14-15, 17,
18, 20
|
W prezbiterium resztki mal. z ok. 1500
Oł. b. (dawny gł.) poliptyk datowany 1504, w części środkowej NMP
apokaliptyczna, po bokach
Oł. b. św. Augustyna ok. 1650, z rzeźbami
|
|
przedstawienie
czterech Ojców Kościoła pod baldachimem;
siedzące pod baldachimami postacie O. Kła (św. Grzegorz zaginął 1945), w
dwóch poziomach - za postaciami w złoconym tle szafy, wyciskanym w motywy
akantowe, nimby z imionami śś. (minuskułą);
Rzeźby czterech Ojców Kościoła;
|
Obecna polichromia
wykonana 1887-90 w nawach i 1891 w prezbiterium.
Poliptyk rzeźbiony w części środkowej i na awersach skrzydeł wewnętrznych,
malowany na rewersach skrzydeł wewnętrznych i po obu stronach skrzydeł
zewnętrznych, ustawiony na wnękowej predelli z hermami.
|
Krosno
|
Wm
|
Kł fil. NMP, w. 18
|
Fasada 1759, w niszach
Ambona 1727
|
|
Figury czterech
O. Kła, drewniane, po 1751;
rzeźby czterech Ojców Kościoła;
|
|
Jastrzębie
|
Wr
|
Kł fil. św. Wawrzyńca, w. 19, 20
|
Oł. gł. ok. 1720, z
rzeźbami
|
|
|
|
Namysłów
|
Wr
|
Kł par śś. Piotra i Pawła, w. 15-16, 17-19, 20
|
Na neogotyckich
konsolach
|
|
|
(konsole zawieszone
na filarach międzynawowych)
|
Osiek k/ Oławy
|
Wr
|
Kł par św. Marii Magdaleny, w. 16, 18, 20
|
W oł. gł. poł. w. 18,
z rzeźbami
|
|
|
|
Wrocław
|
Wr
|
Kł par NMP „Na Piasku”, w. 14-15, 20
|
W oł. gł. pentaptyk
gotycki, w predelli
|
|
|
Pentaptyk NMP ok.
1500.
|
Żagań
|
ZG
|
Kł par NMP, w. 13/14, 16/17, 20
|
Oł. gł. w. 18, z
rzeźbami
|
|
|
symbol pilności i uczciwości w pracy,
znak łagodności i słodyczy,
znak zapału w wierze i miłości,
symbol męstwa i siły
|

ONUFRY
Miejscowość
|
Diec.
|
Kościół
|
Ołtarz / miejsce
|
Wezwanie
|
Wizerunek
|
Kult / Uwagi / Inne
|
1
|
2
|
3
|
4
|
5
|
6
|
7
|
Żywiec Moszczanica
|
BŻ
|
Kł par Miłosierdzia Bożego, w. 20
|
Wypukłorzeźba, w. 19
|
|
Postać św. Onufrego;
|
Kaplica z wieżyczką
na sygnaturkę, zwana „Pustelnią św. Onufrego”
|
Strzelno
|
Gn
|
Kł św. Prokopa, w. 12/13, 18, 20
|
Tablica reliefowa, 3
ćw. w. 17
|
|
z przedstawieniem Komunii
św. Onufrego;
|
(z ornamentami
małżowinowymi przy obramieniach, barokowa)
|
Kraków
|
Kr
|
Kł rektoralny św. Wojciecha
|
|
|
Posąg św. Onufrego,
ok. 1727;
Obraz Świętego 1 poł. w. 18, (z usuniętego ołtarza)
|
Patrz rozdział 2.
(ołtarz usunięty w czasie ostatniej restauracji, 1980)
|
Łuszczów
|
Lb
|
Kł par św. Barbary, w. 18, 19
|
Oł. b. 1 ćw. w. 18
Feretron z w. 18
|
|
Obraz św. Onufrego w.
18;
z obrazem Świętego 1 poł. w. 17;
|
(w zwieńczeniu)
(znacznie przemalowany i zniszczony)
|
Turobin
|
Lb
|
Kł par św. Dominika, w. 16, 17, 20
|
Oł. w kaplicy z
rzeźbami
|
|
Rzeźba św. Onufrego;
|
(oł. sprzed poł. w.
18)
|
Miedniewice
|
Ło
|
Kł NMP i św. Józefa, w. 17, 19, 20
|
|
|
Obraz Komunii św.
Onufrego koniec w. 18;
|
|
Kadzidło
|
Łż
|
Kł par Św. Ducha, w. 19
|
Feretron barokowo
ludowy, w nim
|
|
|
Przed 1710
wzmiankowana drewniana kaplica pw. św. Onufrego na zalesionym wzgórzu
(obecnie cmentarz grzebalny).
|
Staroźreby
|
Pł
|
Kł par Aniołów Stróżów i św. Onufrego, w. 19, 20
|
Oł. gł. ok. 1860, w
polu środkowym
Feretron z ok. 1860, w nim
|
+
|
Obraz św. Onufrego
sygn., 1863, przemalowany;
Obraz Świętego mal. na blasze (identyczny z obrazem tegoż świętego w oł.
gł.)
|
(Trzy epitafia z w. 19
Porczyńskich fund. przez Anielę Onufrową Bromirską, każde z imieniem
Onufry)
|
Poznań
|
Po
|
Kł par Bożego Ciała i d. klasztor karmelitów, w. 15-16,
19, 20
|
Oł. wolnostojący, nad
studzienką w nawie
|
|
Rzeźbiona grupa Komunii św. Onufrego (zniszczona 1945);
|
(wg legendy miejscu znalezienia hostii, zestawiony 1926 i
wykorzystujący barokowe grupy rzeźbiarskie)
|
Wisłok Wielki
|
Pr
|
Kł par św. Onufrego, pocerkiewny w. 19, 20
|
Ikonostas, poł. w. 19
|
+
|
w strefie ołtarzy
ikona św. Onufrego;
Ikona św. Onufrego, ok. poł. w. 19;
|
(dwustrefowy ze
zwieńczeniem, z ornamentami neorokokowymi)
|
Drelów
|
Si
|
Kł par NMP, w. 20
Kaplica w Horodku pw św. Onufrego.
|
|
+
|
|
Kaplica murowana, zbudowana na miejscu drewnianej Dawny
kult św. Onufrego.
|
Łaskarzew
|
Si
|
Kaplica św. Onufrego, cmentarna, w. 19
|
W ołtarzu 1 ćw. w.
18, z rzeźbami
|
+
|
obraz św. Onufrego
Pustelnika zapewne w. 17, gruntownie przemalowany;
|
Patrz rozdział 2.
|
Męcina
|
Ta
|
Kł par św. Antoniego Pustelnika, w. 15
|
|
|
Obraz św. Onufry, w
srebrnych ramach barokowych z w. 18;
|
|

OTYLIA
Miejscowość |
Diec. |
Kościół |
Ołtarz / miejsce |
Wezwanie |
Wizerunek |
Kult / Uwagi / Inne |
1 |
2 |
3 |
4 |
5 |
6 |
7 |
Rędziny
|
Cz
|
Kł par NMP, w. 19/20
|
W oł. b. neogotycki
|
|
Obraz Św. Otylia 1
poł. w. 17;
|
Patrz rozdział 2.
|
Kraków Więcławice Stare
|
Kr
|
Kł par św. Jakuba, w. 18, 20
|
Tryptyk 1477, mal..
|
|
Postać św. Otylii;
|
(na zewnętrznej
stronie skrzydła)
|
Wilków
|
Kr
|
Kaplica śś. Otylii i Łucji, w. 17
|
Ołtarz barokowy, w
nim
|
|
Obraz św. Otylii z
klęczącym cystersem, barokowy;
|
|
Urzędów
|
Lb
|
Kł par św. Mikołaja, w. 18, 19, 20
|
W oł. gł.
(przerabianym), z rzeźbami
|
|
Obraz św. Otylii w. 17/18;
|
Patrz rozdział 2.
|
Urzędów
|
Lb
|
Kaplica św. Otylii,
w. 19 Położona przy drodze Urzędów - Dzierzkowice.
|
|
|
Rzeźba św. Otylii, pocz. w. 19;
|
Patrz rozdział 2.
|
Jemielnica
|
Op
|
Kł NMP i d. klasztor
cystersów, w. 13/14, 18, 20
|
Oł. b. 1763 (wyk. w
Opawie), z rzeźbami
|
|
Rzeźba św. Otylii;
|
|
Poznań
|
Po
|
Bazylika
archikatedralna śś. Piotra i Pawła
|
Oł. gł. – pentaptyk
1512: w awersach wewnętrznych skrzydeł cztery kwatery z rzeźbami śś.
|
|
Rzeźba św. Otylii;
|
Ołtarz ukończony 1512
prawdopodobnie we Wrocławiu, w warsztacie rzeźbiarskim Mistrza ołtarza z
Góry Śląskiej i malarskim Mistrza Pasji z Góry Śląskiej, dla kła par Św.
Katarzyny w Górze Śl., nabyty w 1952 dla katedry poznańskiej.
|
Krzyżanowice
|
Ra
|
Kł par św. Józefa, w.
20 (w. 15 pw Wszystkich Świętych)
|
W ołtarzu bocznym
|
|
Obraz św. Otylii, w.
20;
|
Patrz rozdział 2.
|
Muszyna
|
Ta
|
Kł par św. Józefa w.
17/18, 19
|
Oł. b. 1 poł. w. 18,
w nim
|
|
Figura św. Otylii ok.
1470;
|
|
Trzebnica
|
Wr
|
Kł par śś.
Bartłomieja i Jadwigi, w. 13, 17-18, 20
|
|
|
Obraz św. Otylia,
barokowy, poł. w. 18;
Rzeźba św. Otylii, 1 poł. w. 18;
|
(drewno polichromowane, złocone)
|
|