ROZDZIAŁ 5ŚWIĘCI I BŁOGOSŁAWIENI CZCZENI W ZAKONACH
Przystępując do opracowania tego rozdziału zdawano sobie
sprawę z niezbędnych uproszczeń, przeoczeń, nieścisłości a nawet błędów (np. na
zniszczonym obrazie mylne odczytanie imienia podane w KZSwP). Dostrzeżone błędy
poprawiono i odnotowano, jak: Berard nie Bernard; Adiut nie Adaukt, itp.).
Podstawową myślą było opisanie każdej Osoby (święty,
błogosławiony, świątobliwy, wybitny członek zakonu), której wizerunek znalazł
się w kościele zakonnym, czy w klasztorze.
Rozdział ten składa się z 4 podrozdziałów:
- 5.1 Wykaz zakonów, które wzięto pod uwagę. W tych kościołach zakonnych występuje szczególnie dużo wizerunków tych mało popularnych świętych. Wymieniono też kościoły związane z tymi zakonami (należące do danego zakonu teraz lub poprzednio przez pewien czas) oraz podano niektóre kościoły niezakonne, w których znajdują się także wizerunki mało popularnych świętych (np. katedra we Fromborku). - W
zakonie franciszkańskim przyjęto, dziś już zmieniony, ale zachowany przez wiele
lat podział na franciszkanów konwentualnych, bernardynów, reformatów i
kapucynów.
- W
starych kościołach tych zakonów znajduje się dużo wizerunków tych
niepopularnych świętych.
- 5.2 Alfabetyczny wykaz świętych i błogosławionych z krótką informacją o świętym i o tym, w którym kościele znajduje się jego wizerunek. Czasem święty opisany jest w rozdziale 2. – podano wówczas odniesienie do tegoż rozdziału; czasem nie znaleziono żadnej wiarygodnej informacji o danej Osobie, wówczas tylko go wymieniono (za KZSwP). - Niejednokrotnie
w KZSwP wymieniono tylko imię świętego, wtedy w zależności od tego, w którym
kościele zakonnym wizerunek znajduje się, ustalono „tożsamość” świętego (np.
Albert – znajduje się w kościele karmelitów – dopisano Avogadro). Także
wizerunki Wilhelma są trudne do jednoznacznego przyporządkowania (jest 6
świętych Wilhelmów). Wizerunki te znajdują się u cystersów, augustianów,
kanoników regularnych. Nieprawdopodobny jest podany w KZSwP opis obrazu :
(Wilhelm z Akwitanii nawracany przez Bernarda z Clairvaux), najbardziej
prawdopodobne wydało mi się jednak, że u augustianów jest wizerunek
- Wilhelma
z Maleval; u kanoników regularnych Wilhelma z Eskill, a u Cystersów Wilhelma z
Bourges.
- Za
KZSwP podaję też imiona Osób, które prawdopodobnie nie istniały a zostały źle
odczytane (np. w Oborach - Wojciech, patriarcha Jerozolimski).
- Podane
w tym podrozdziale wizerunki mogą też występować w innych kościołach niż tutaj
wymienione (np. Stanisław z Poznania pokazany jest na polichromii sklepienia
kościoła Najświętszej Krwi Pana Jezusa w Poznaniu; itp.)
- 5.3 Wykaz świętych w wybranych zakonach w układzie: - podano
krótką historię powstania zakonu, ewentualnie imię założyciela lub świętego,
którego można uznać za współtwórcę zakonu ze względu na jego wkład w ustalenie
reguły, reformę, itp.
- Wymienieni
zostali polscy święci, błogosławieni, świątobliwi (tj. których kult w danym
zakonie wyraża się w umieszczeniu jego wizerunku w kościele zakonnym lub
klasztorze). Lista świętych polskich nie jest ostatecznie zamknięta, gdyż
trwają ciągle procesy przygotowawcze do beatyfikacji wielu Sług Bożych, czego
nie ujęto w sposób wyczerpujący w tym opracowaniu.
- W
przypadku beatyfikacji zbiorowej, jak Męczennicy za Wiarę z okresu II wojny
światowej (108), wymieniono ich imiona, odniesienie do rozdziału 2., gdzie jest
krótki opis Osoby, ale nie podano usytuowania ich wizerunków w określonym
kościele.
- Następnie
wymieniono tych świętych, których wizerunki znajdują się w kościołach wybranych
zakonów. W zasadzie są to wizerunki świętych przynależnych do tych zakonów, ale
nie zawsze (np. augustianin Gunsalwus z Lagos jest przedstawiony na polichromii
w kościele pojezuickim w poznańskiej farze).
- 5.4 Alfabetyczny wykaz kościołów wymienionych w tabeli rozdziału 5.1 z podaniem usytuowania w nich wizerunków świętych opisanych w 5.2 i podaniem, z którego wieku pochodzi wizerunek. - W
kościołach klasztornych istnieje wiele wizerunków świętych wymienionych w
rozdziałach 3 i 4, i tych w zasadzie nie umieszczano w rozdziale 5.2, choć
sporadycznie wymienia się je w rozdziale 5.4 (np. założyciele zakonu, wizerunki
na stallach, itp.).
|