Święci w Polsce i ich kult w świetle historii

~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
Jacek i Maria Łempiccy
~~~~~~~~~~~~~~~
Święci w Polsce i ich kult
w świetle historii

ROZDZIAŁ 5

ŚWIĘCI I BŁOGOSŁAWIENI CZCZENI W ZAKONACH

Przystępując do opracowania tego rozdziału zdawano sobie sprawę z niezbędnych uproszczeń, przeoczeń, nieścisłości a nawet błędów (np. na zniszczonym obrazie mylne odczytanie imienia podane w KZSwP). Dostrzeżone błędy poprawiono i odnotowano, jak: Berard nie Bernard; Adiut nie Adaukt, itp.).

Podstawową myślą było opisanie każdej Osoby (święty, błogosławiony, świątobliwy, wybitny członek zakonu), której wizerunek znalazł się w kościele zakonnym, czy w klasztorze.

Rozdział ten składa się z 4 podrozdziałów:

- 5.1 Wykaz zakonów, które wzięto pod uwagę. W tych kościołach zakonnych występuje szczególnie dużo wizerunków tych mało popularnych świętych. Wymieniono też kościoły związane z tymi zakonami (należące do danego zakonu teraz lub poprzednio przez pewien czas) oraz podano niektóre kościoły niezakonne, w których znajdują się także wizerunki mało popularnych świętych (np. katedra we Fromborku).

- W zakonie franciszkańskim przyjęto, dziś już zmieniony, ale zachowany przez wiele lat podział na franciszkanów konwentualnych, bernardynów, reformatów i kapucynów.

- W starych kościołach tych zakonów znajduje się dużo wizerunków tych niepopularnych świętych.

- 5.2 Alfabetyczny wykaz świętych i błogosławionych z krótką informacją o świętym i o tym, w którym kościele znajduje się jego wizerunek. Czasem święty opisany jest w rozdziale 2. – podano wówczas odniesienie do tegoż rozdziału; czasem nie znaleziono żadnej wiarygodnej informacji o danej Osobie, wówczas tylko go wymieniono (za KZSwP).

- Niejednokrotnie w KZSwP wymieniono tylko imię świętego, wtedy w zależności od tego, w którym kościele zakonnym wizerunek znajduje się, ustalono „tożsamość” świętego (np. Albert – znajduje się w kościele karmelitów – dopisano Avogadro). Także wizerunki Wilhelma są trudne do jednoznacznego przyporządkowania (jest 6 świętych Wilhelmów). Wizerunki te znajdują się u cystersów, augustianów, kanoników regularnych. Nieprawdopodobny jest podany w KZSwP opis obrazu : (Wilhelm z Akwitanii nawracany przez Bernarda z Clairvaux), najbardziej prawdopodobne wydało mi się jednak, że u augustianów jest wizerunek

- Wilhelma z Maleval; u kanoników regularnych Wilhelma z Eskill, a u Cystersów Wilhelma z Bourges.

- Za KZSwP podaję też imiona Osób, które prawdopodobnie nie istniały a zostały źle odczytane (np. w Oborach - Wojciech, patriarcha Jerozolimski).

- Podane w tym podrozdziale wizerunki mogą też występować w innych kościołach niż tutaj wymienione (np. Stanisław z Poznania pokazany jest na polichromii sklepienia kościoła Najświętszej Krwi Pana Jezusa w Poznaniu; itp.)

- 5.3 Wykaz świętych w wybranych zakonach w układzie:

- podano krótką historię powstania zakonu, ewentualnie imię założyciela lub świętego, którego można uznać za współtwórcę zakonu ze względu na jego wkład w ustalenie reguły, reformę, itp.

- Wymienieni zostali polscy święci, błogosławieni, świątobliwi (tj. których kult w danym zakonie wyraża się w umieszczeniu jego wizerunku w kościele zakonnym lub klasztorze). Lista świętych polskich nie jest ostatecznie zamknięta, gdyż trwają ciągle procesy przygotowawcze do beatyfikacji wielu Sług Bożych, czego nie ujęto w sposób wyczerpujący w tym opracowaniu.

- W przypadku beatyfikacji zbiorowej, jak Męczennicy za Wiarę z okresu II wojny światowej (108), wymieniono ich imiona, odniesienie do rozdziału 2., gdzie jest krótki opis Osoby, ale nie podano usytuowania ich wizerunków w określonym kościele.

- Następnie wymieniono tych świętych, których wizerunki znajdują się w kościołach wybranych zakonów. W zasadzie są to wizerunki świętych przynależnych do tych zakonów, ale nie zawsze (np. augustianin Gunsalwus z Lagos jest przedstawiony na polichromii w kościele pojezuickim w poznańskiej farze).

- 5.4 Alfabetyczny wykaz kościołów wymienionych w tabeli rozdziału 5.1 z podaniem usytuowania w nich wizerunków świętych opisanych w 5.2 i podaniem, z którego wieku pochodzi wizerunek.

- W kościołach klasztornych istnieje wiele wizerunków świętych wymienionych w rozdziałach 3 i 4, i tych w zasadzie nie umieszczano w rozdziale 5.2, choć sporadycznie wymienia się je w rozdziale 5.4 (np. założyciele zakonu, wizerunki na stallach, itp.).

KRAKÓW 2008
~~~~~~~~~~~~~~~